Hobbit był dla J.R.R. Tolkiena pierwszym krokiem do sławy, rozpoznawalności, bogactwa i tak dobrze znanej nam w dzisiejszych czasach depresji.

O tym czym jest depresja współczesne społeczeństwo doskonale wie. Nie zawsze jednak tak było choćby, w czasach J.R.R. Tolkiena kiedy pojęcie to nie było jeszcze znane. Czy J.R.R. Tolkien miał depresję? Jeśli tak czym była spowodowana?

Czy J.R.R. Tolkien miał depresję?

Dzisiaj wiemy, że tak wtedy jednak jeszcze sam J.R.R. Tolkien o tym nie wiedział.

Definicja depresji:

Depresja polega na zaburzeniach nastroju (smutek, utrata przyjemności, pesymistyczne spojrzenie na świat i siebie samego.

Psycholodzy często też doszukują się dodatkowych potwierdzeń o depresji J.R.R. Tolkiena bezpośrednio w jego dziełach. Najpopularniejszym tego potwierdzeniem jest treść Hobbita i Władcy Pierścieni obie te książki są przepełnione smutkiem i żalem co psycholodzy uznają za odzwierciedlenie stanu psychicznego J.R.R. Tolkiena.

Czym była spowodowana depresja J.R.R. Tolkiena?

Najprościej mówiąc Władcą Pierścieni, a raczej tym, co wiązało się z jego napisaniem.

Kiedy to J.R.R. Tolkien zdecydował się napisać Władcę Pierścieni zwracał on uwagę na to aby, książki te były ze sobą jak najbardziej spójne. To doprowadziło do tego, że im bardziej Tolkien zagłębiał się we Władcę Pierścieni tym więcej błędów dostrzegał w Hobbicie przez co pisząc Władcę Pierścieni jednocześnie pisał nowe wydanie Hobbita poprawiając błędy.

Presja wywierana przez czytelników i wydawnictwo, pisanie Władcy Pierścieni i jednoczesne poprawianie Hobbita oraz ‘upierdliwi’ fani bardzo wpłynęli na stan psychiczny Tolkiena. Przestał on sobie z tym wszystkim radzić i pogrążał się w depresji.

J.R.R. Tolkien w jednym ze swoich listów w 1961 roku do swojej ciotki Jane wyraził, że bardzo zawiódł się sam na sobie. Uznał on, że ton Hobbita jest dla niego ‘poniżający’ ponieważ według niego został on napisany w stylu, który obecnie uznałby, za zły.

J.R.R. Tolkiena zaczęło dopadać poczucie beznadziejności do tego stopnia, że sam uznał, że Hobbit to najgorsza opowieść, jaką mógł opowiedzieć swoim dzieciom a krytycy go nie wspierali.

Krytycy zaczęli komentować, że narracja Tolkiena jest ‘słaba i nie spójna’ a ta niby, bajka dla dzieci za bardzo nawiązuje do polityki i wojny. To tylko doprowadziło do pogłębienia jego stanu psychicznego.

To możesz być i ty

Smutne, ale taka właśnie jest prawda. Depresja może dopaść każdego niezależnie czy jesteś uczniem szkoły podstawowej czy potężnym pisarzem. Jeśli wydaje ci się, że możesz mieć depresję koniecznie zgłoś się po pomoc

W przypadku depresji należy szukać pomocy w następujących placówkach:

– Poradnie Zdrowia Psychicznego,

– Centra Zdrowia Psychicznego,

– Ośrodki Interwencji Kryzysowej,

– Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne (dla dzieci i młodzieży),

– Szpitale psychiatryczne.

To są instytucje funkcjonujące w całej Polsce, udzielające bezpłatnych usług. Zapraszam was do odwiedzenia strony „Twarze depresji” gdzie znajdziesz bezpłatną pomoc.

Programy bezpłatnej, zdalnej pomocy psychologicznej Fundacji „Twarze Depresji”

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Dzisiaj mamy Światowy Dzień Dzikiej Przyrody dlatego porozmawiamy sobie o podejściu J.R.R. Tolkiena do przyrody. J.R.R. Tolkien, autor „Władcy Pierścieni” i „Hobbita”, miał głęboki szacunek do przyrody, który wyrażał zarówno w swoich książkach, jak i w życiu codziennym. Jego stosunek do natury był bardzo pozytywny i świadomy, ale nie był to typowy “foliarz” w dzisiejszym rozumieniu tego terminu, który często łączy się z teoriami spiskowymi i nadmiernymi obawami o zagrożenia środowiskowe.

Tolkien był zafascynowany naturą i uważał ją za źródło inspiracji oraz moralności. Jego opisane w książkach światy, jak Shire, Lothlórien czy Fangorn, są pełne przyrody i piękna, a wiele z jego postaci, jak Enty, stanowiło swoistą obronę przed zniszczeniem środowiska przez ludzi. Tolkien był przeciwnikiem uprzemysłowienia, które niszczyło krajobraz naturalny, co można interpretować jako krytykę ówczesnego podejścia do rozwoju cywilizacyjnego, szczególnie w kontekście industrializacji.

Jego miłość do przyrody miała także korzenie w jego dzieciństwie, kiedy spędzał czas na łonie natury w Anglii, szczególnie w takich miejscach jak Worcestershire. W jego pracach odnajdujemy silne odniesienia do ochrony dzikiej przyrody, z szacunkiem do jej dzikości i pierwotności. Tolkien wyraźnie dostrzegał różnicę między naturą a wynaturzoną, zmechanizowaną cywilizacją.

J.R.R. Tolkien nie prowadził kampanii na rzecz ochrony środowiska w sposób bezpośredni, jak to robią współczesne organizacje ekologiczne, ale jego twórczość i postawa życiowa były pełne subtelnych, ale wyrazistych wskazówek i przekazów, które zachęcały do szacunku dla natury i ostrzegały przed niebezpieczeństwami wynikającymi z niszczenia środowiska. W tym sensie jego stosunek do przyrody jest bliski ekologii, ale nie ma podstaw do określenia go mianem “foliarza”, ponieważ jego podejście było bardziej filozoficzne i literackie niż związane z teoriami spiskowymi.

Jak J.R.R. Tolkien zachęcał do ochrony środowiska poprzez swoją twórczość?

1. Krytyka przemysłowego rozwoju

W swoich książkach Tolkien ukazywał wielki kontrast między naturą a przemysłową cywilizacją. Przykładami są Mordor i Isengard, które reprezentują mroczną, zmechanizowaną stronę ludzkości. Saruman, który nazywa siebie “Panem Maszyn” i który przy użyciu przemysłu i technologii niszczy piękne lasy, jest przedstawiony jako antagonista. Z kolei postacie takie jak Enty (strażnicy lasów), pokazują, jak ważna jest ochrona naturalnego środowiska przed niszczącą działalnością człowieka. Przemiany, jakich dokonują, przypominają o destrukcyjnym wpływie bezmyślnej eksploatacji zasobów naturalnych.

2. Pokazywanie piękna przyrody

Tolkien stworzył w swoich książkach wyjątkowe, pełne szczegółów opisy przyrody, które mają na celu ukazanie jej piękna i harmonii. Shire – dom Hobbitów – jest miejscem pełnym bujnej, dzikiej roślinności, w którym życie toczy się w symbiozie z naturą. Ukazując życie prostych ludzi, którzy dbają o swoje otoczenie, Tolkien pokazywał, jak ważna jest harmonia między człowiekiem a przyrodą. Wartość przyrody była dla niego nie tylko estetyczna, ale także moralna – w wielu miejscach jego książek przyroda staje się symbolem dobra, przeciwstawiając się technologicznemu zniszczeniu.

3. Enty jako symbol ochrony przyrody

Jednym z najbardziej dosadnych i wyraźnych symboli w twórczości Tolkiena są Enty, drzewa, które żyją i poruszają się, oraz chronią lasy. Gdy Saruman i jego armie zaczynają wycinać lasy, Enty wstają, by bronić swojego środowiska. Ich działanie w książce jest alegorią walki z niekontrolowaną eksploatacją naturalnych zasobów i zniszczeniem środowiska.

4. Moralność związana z odpowiedzialnością za ziemię

W „Silmarillionie” oraz innych dziełach Tolkiena pojawiają się postacie, które rozumieją odpowiedzialność za ziemię i dbają o jej dobro. Przykładami są postacie takie jak Galadriela, która reprezentuje harmonię z naturą, oraz Tom Bombadil, który jest niemal symbolem nienaruszonej natury, wolnej od zniszczeń cywilizacyjnych. Tolkien w swoich dziełach sugeruje, że ludzie powinni brać odpowiedzialność za świat, w którym żyją, i traktować go z szacunkiem.

5. Osobiste podejście do natury

Tolkien sam był miłośnikiem przyrody i pasjonował się ogrodnictwem, zwłaszcza w swoich młodszych latach. Jego osobiste podejście do natury miało wpływ na jego twórczość. Uwielbiał spacerować po angielskich włościach, co widać w jego opisie przyrody. Z tego powodu w jego książkach występują liczne opisy dzikich, malowniczych krajobrazów, które wyrażają jego podziw dla przyrody.

6. Szacunek dla tradycji i natury

Tolkien był także krytyczny wobec modernistycznych przemian społecznych i technologicznych, które zaczęły dominować życie w XX wieku. Jego prace były odpowiedzią na szybko postępujący proces uprzemysłowienia, który zmieniał krajobraz Anglii i innych krajów. Mimo że Tolkien nie walczył w sposób aktywny w ruchach ekologicznych, jego twórczość i podejście do świata stanowią ważny głos w obronie równowagi ekologicznej.

Podsumowanie

Tolkien zachęcał ludzi do ochrony środowiska nie poprzez wykłady czy manifesty, ale poprzez swoje książki, które pełne są przesłań o ochronie natury, odpowiedzialności za planetę i szacunku dla jej piękna. Jego twórczość ukazywała kontrast między naturalnym światem a światem technologicznym, w którym ludzie tracili kontakt z naturą. Choć nie był aktywistą ekologicznym, jego pisma mają głęboki, ekofilozoficzny wymiar, który wciąż inspiruje do refleksji nad stanem środowiska naturalnego.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

W książkach J.R.R. Tolkiena, konflikt jednostki i wspólnoty u Tolkiena szczególnie w Władcy Pierścieni, jest bardzo często poruszany. Postacie wielokrotnie stają przed wyborem między osobistymi pragnieniami a potrzebami wspólnoty. Konflikt między interesem jednostki a dobrem ogółu jest jednym z głównych tematów powieści, a bohaterowie, tacy jak Frodo, Sam czy Gandalf, zmierzają przez różnorodne próby, które wystawiają ich lojalność i moralność na próbę.

1. Frodo Baggins – Samotna odpowiedzialność a potrzeba wspólnoty

Frodo Baggins, główny bohater Władcy Pierścieni, od samego początku staje przed wielkim dylematem, kiedy przyjmuje odpowiedzialność za zniszczenie Pierścienia Władzy. Jego zadanie, które początkowo wydaje się bardzo indywidualne, z czasem okazuje się także wyzwaniem, które wymaga wsparcia ze strony innych. Chociaż Frodo rozumie wagę misji, to przejście przez wszystkie niebezpieczeństwa i trudności powoduje, że jego postawa ewoluuje, a konflikt między jego osobistym pragnieniem zakończenia zadania a lojalnością wobec wspólnoty staje się coraz bardziej wyraźny.

• Konflikt wewnętrzny: Frodo przez długi czas zmaga się z odpowiedzialnością za Pierścień, który ma moc korumpującą. Chociaż jego celem jest dobro ogółu, Pierścień stopniowo staje się ciężarem, który sprawia, że Frodo zaczyna wątpić we własne siły i możliwości. W miarę jak podróż staje się coraz bardziej wyczerpująca, Frodo wchodzi w konflikt z osobistymi pragnieniami i potrzebą oddania się wspólnej sprawie.
• Samotność w misji: Choć Frodo zdaje sobie sprawę z tego, że Pierścień musi zostać zniszczony, to jego walka z własnym egoizmem i pokusą jest głęboka. Ostatecznie staje się również świadom tego, że tylko przez poświęcenie swoich pragnień dla większego dobra, będzie w stanie zakończyć misję.
• Wspólnota: Z biegiem czasu Frodo zaczyna dostrzegać, jak ważna jest pomoc innych, jak w przypadku lojalności Sama, który ostatecznie ratuje Froda przed zniszczeniem przez Pierścień. Frodo, choć na początku bardzo samodzielny w swojej misji, ostatecznie rozumie, że jego zadanie nie jest tylko jego własnym celem – jest częścią większej wspólnoty, której dobro zależy od poświęcenia jednostek.

2. Samwise Gamgee – Lojalność i poświęcenie dla wspólnoty

Samwise Gamgee to przykład postaci, która stawia dobro wspólnoty ponad własne interesy. Choć Sam początkowo jest zwykłym ogrodnikiem, który pomaga Frodo, jego postawa i decyzje w miarę rozwoju wydarzeń pokazują, jak głęboka jest jego lojalność wobec przyjaciela i całego Śródziemia.

• Samotność i poświęcenie: Sam staje w obliczu trudnych wyborów, ale zawsze wybiera pomoc Frodo i dobro ogółu. Choć przez całą podróż Sam doświadcza wielu trudności, jego motywacja jest niezmienna – zawsze kieruje się miłością i lojalnością wobec Froda. Sam nie myśli o własnym zysku czy o swojej wygodzie, ale o bezpieczeństwie misji i wspólnocie, którą reprezentują bohaterowie.
• Wewnętrzny konflikt: Sam zmaga się także z własnymi obawami – obawia się, że misja zakończy się niepowodzeniem i że nie będzie w stanie pomóc Frodo. Jednak ostatecznie to jego postawa pełna poświęcenia i gotowości do oddania własnych pragnień na rzecz dobra wspólnego, okazuje się kluczowa dla sukcesu całej misji. Sam wyróżnia się także tym, że jego osobista troska o Frodo, nawet w najbardziej kryzysowych momentach, pozwala utrzymać równowagę w ich relacji i zapewnia, że Pierścień zostanie zniszczony.

3. Gandalf – Mądrość, przywództwo a dylematy moralne

Gandalf, jako czarodziej i jeden z kluczowych przywódców w walce z Sauronem, często staje przed dylematem wyboru między interwencją jednostkową a prowadzeniem wspólnoty do zwycięstwa. Jego rolą jest nie tylko kierowanie wojną, ale także udzielanie rad bohaterom w ich indywidualnych zmaganiach.

• Dylemat przywódcy: Gandalf rozumie, jak wielka jest rola jednostki w historii, ale nigdy nie stawia siebie na pierwszym planie. Jego decyzje, choć są często strategiczne, pokazują jego głęboką wiarę w potencjał innych, szczególnie w zwykłych ludziach, takich jak Frodo czy Sam. Gandalf nie chce przejąć władzy nad Pierścieniem, mimo że mógłby, to zrobić, ponieważ rozumie, że potęga i korupcja, jaką niesie Pierścień, byłyby, zbyt wielkie, nawet dla niego.
• Relacja z Frodem i Samem: Gandalf pełni rolę mentora, który wspiera bohaterów, ale nie ingeruje zbytnio w ich decyzje. Zamiast tego, próbuje pokazać im drogę do zrozumienia własnych wyborów i ich konsekwencji. Jego rola polega na tym, by, nauczyć bohaterów, jak stawić czoła własnym słabościom, bez narzucania im woli.
• Wspólnota a jednostka: Gandalf wielokrotnie podkreśla, że choć każda jednostka ma swoje znaczenie, to najważniejsze jest dobro wspólnoty. W jego działaniach wyraźnie widać, jak ważne jest dla niego kierowanie całą drużyną do ostatecznego celu, a nie koncentracja na jednostkowych ambicjach. Jednocześnie jednak, w trudnych momentach, nie waha się oddać swoich racji i uznać, że to indywidualne decyzje – takie jak decyzja Froda o zniszczeniu Pierścienia – będą kluczowe dla sukcesu.

4. Inne postacie – Konflikt jednostki z interesem wspólnoty

• Boromir: Konflikt Boromira jest najbardziej bezpośredni. Jego pragnienie użycia Pierścienia dla dobra Gondoru stawia go w opozycji do misji zniszczenia Pierścienia. Boromir jest przykładem postaci, która w ostateczności nie potrafi przełamać egoistycznego impulsu i wierzy, że władza (w postaci Pierścienia) może pomóc jego ludowi.
• Gollum: Gollum jest tragicznym przykładem jednostki, której chciwość i przywiązanie do Pierścienia prowadzą do całkowitego oderwania od wspólnoty. Jego historia ukazuje, jak łatwo można ulec pokusie władzy, gdy jednostka nie potrafi dostrzec wyższych wartości, które wiążą się z troską o innych.

Postacie w książkach Tolkiena, takie jak Frodo, Sam i Gandalf, zmieniają się i rozwijają, borykając się z konfliktem między indywidualnymi pragnieniami a potrzebą wspólnoty. W szczególności, ich podróże ukazują, jak bohaterowie muszą przezwyciężyć swoje osobiste pragnienia, lęki i słabości, by wypełnić misję, która ma na celu dobro ogółu. Te dylematy moralne i wewnętrzne konflikty są jednym z najistotniejszych elementów narracyjnych w twórczości Tolkiena, ukazując uniwersalne prawdy o ludzkiej naturze, lojalności i poświęceniu.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

W “Powrocie Króla”, trzecim tomie “Władcy Pierścieni”, znajduje się scena o ogromnym ładunku emocjonalnym i symbolicznym. Nad wyzwolonym Minas Tirith rozbrzmiewa pieśń orła, ogłaszająca koniec panowania Saurona i zwycięstwo sił światła. Ten krótki poemat, skierowany do ludzi wolnych ludów śródziemia, ma w sobie coś z liturgii – i to nie przypadek. Jego treść i tonacja przywodzą na myśl wielkanocną sekwencję “Victimae paschali laudes”, śpiewaną w Kościele łacińskim w czasie Zmartwychwstania Pańskiego. Czy można uznać, że Tolkien inspirował się tą starożytną pieśnią liturgiczną? W niniejszym artykule postaram się odpowiedzieć na to pytanie. Zacznijmy więc od najbardziej oczywistych podobieństw…

Zarówno Pieśń Orła, jak i sekwencja wielkanocna są związane z ideą zwiastowania – objawienia prawdy, która odmienia rzeczywistość. W tradycji chrześcijańskiej zwiastunem zmartwychwstania są kobiety i aniołowie niosący wieść o pustym grobie.

W narracji Tolkiena rolę anielskiego herolda spełnia Gwaihir, orzeł lecący ponad miastem. Orły w wielu mitologiach i religiach są symbolem nieba, ducha i boskiego posłańca a w tym przypadku głos Gwaihira rozbrzmiewa nad ludźmi jak liturgiczne ogłoszenie zwycięstwa dobra.

W sekwencji “Victimae paschali laudes” śpiewamy: “Dux vitae mortuus, regnat vivus” – “Wódz życia umarł, lecz żyje i króluje”. To obraz paradoksu Zmartwychwstania, gdzie śmierć została pokonana od wewnątrz. Podobnie w Pieśni Orła: “Już skruszona moc Saurona / I w proch upadła Czarna Wieża”. Symboliczne centrum zła zostało zniszczone, potęga ciemności obalona. Motyw dualizmu – światło kontra ciemność, życie kontra śmierć – łączy oba teksty na głębokim poziomie.

Pieśń orła głosi: “Przekroczył ją zwycięski król… wkrótce wróci do was król / i będzie mieszkał w swej stolicy”. To nie tylko obietnica politycznego ładu, ale i zapowiedź mesjańska. Mamy tutaj głębokie podobieństwo do powrotu Aragorna jako Króla, zapowiedź odrodzenia Gondoru, rozkwitu drzewa — niemal chrzcielnego obrazu nowego życia. Aragorn wkracza jako prawowity władca, przynosząc pokój, odnowę i sprawiedliwość. W “Victimae paschali laudes” Chrystus jest nazwany “barankiem, który odkupił owce” i “nadzieją wiernych”. Obaj Królowie przywracają ład i prowadza lud do nowego życia.

U Tolkiena: “Drzewo, co zwiędło, znów rozkwitnie / Królewską ręką zasadzone”. To oczywista symbolika życia, które triumfuje nad śmiercią. W liturgii paschalnej podobną rolę pełni pusty grób: świadectwo, że śmierć nie ma ostatniego słowa. Odnowione drzewo Gondoru staje się wizualną metaforą zmartwychwstania.

• W „Victimae paschali laudes” mamy:
  „Zmartwychwstał Chrystus, nad śmiercią króluje!”
• U Tolkiena orzeł obwieszcza: „Bo już skruszona moc Saurona / I w proch upadła Czarna Wieża”
  – to również zwiastowanie końca panowania śmierci i ciemności.

Zarówno sekwencja, jak i Pieśń Orła mają formę hymnu chwalącego, wzywającego wszystkich do śpiewu. “Śpiewajcie, ludzie z Wieży Anoru… Śpiewajcie wszyscy radość waszą” – to niemal liturgiczne wezwanie. Radość nie jest prywatna – to doświadczenie wspólnotowe, święto światła i pokoju.

• Sekwencja wielkanocna to pieśń całego Kościoła.
• Pieśń Orła — wezwanie skierowane do wszystkich ludzi wolnych krajów, do Wieży Anoru, do Strażnicy, do dzieci. To liturgia zwycięstwa.

Pieśń Orła można z całą powagą nazwać quasi-liturgiczną sekwencją tolkienowskiej Paschy. Pieśń Orła i jej struktura, hymnu chwalącego zwycięstwo nad złem to tylko jedno z wielu podobieństw które potwierdzają tą tezę. Ponadto mamy tutaj symbolikę i ton które wpisują się w archetyp paschalny: zwycięstwo światła nad ciemnością, życia nad śmiercią, ładu nad chaosem. To opowieść o zbawieniu – literacka, ale głęboko duchowa. Osobiście powiedziałabym, że to kolejna epicka zagrywka J.R.R. Tolkiena taki teologiczny obraz w literackim przebraniu. Jednak teraz nasuwa się pytanie…

Nie mamy bezpośredniego potwierdzenia Tolkiena, że pisząc on Pieśń Orła myślał on konkretnie o „Victimae paschali laudes”. Ale Tolkien był katolikiem głęboko zakorzenionym w liturgii i symbolice paschalnej. Bardzo prawdopodobne, że ta sekwencja — jedna z najstarszych i najpiękniejszych w Kościele łacińskim — była obecna w jego duchowej pamięci.

Tym bardziej że Tolkien pisał The Return of the King w czasie wojny, a finał trylogii przynosi duchową Paschę — przejście od śmierci do życia, od rozpaczy do nadziei. Pieśń Orła jest więc jak Exsultet w Wielką Sobotę, rozbrzmiewający nad światem, który został zbawiony.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Ten artykuł jest odpowiedzią na pytanie jakie zadał Jason Carter…

I wonder If fantasy novels like Tolkien’s deal with exorcism

Powieści fantasy, takie jak te autorstwa J.R.R. Tolkiena, rzadko skupiają się bezpośrednio na egzorcyzmach w tradycyjnym sensie, jak jest to przedstawiane w literaturze horroru czy religijnych narracjach. W uniwersum Tolkiena, dla przykładu w Władcy Pierścieni, pojawiają się jednak motywy, które mogą mieć pewne pokrewieństwo z egzorcyzmami w sensie walki ze złem, oczyszczania czy wyzwolenia od ciemnych sił.

W literaturze fantasy ogólnie można spotkać motywy związane z magią, walką z ciemnymi mocami, czy rytuałami oczyszczającymi, które mogą przypominać egzorcyzmy, ale nie są one często przedstawiane w tradycyjny, religijny sposób.

Tolkien, będąc głęboko wierzącym katolikiem, stworzył świat pełen symboliki dobra i zła, a także istot nadprzyrodzonych, które reprezentują te siły. Chociaż egzorcyzmy w sensie dosłownym nie są głównym wątkiem, pojawiają się sytuacje, które mogą przypominać ten temat.

W powieściach Tolkiena, takich jak Władca Pierścieni czy Hobbit, głównie skupiono się na elementach magii, potworach, bohaterach i epickich przygodach, a nie na egzorcyzmach w tradycyjnym sensie, jak to mamy na przykład w literaturze grozy. Jednak w książkach Tolkiena można dostrzec wątki, które można by powiązać z motywem walki z mrocznymi siłami czy oczyszczania z nieczystych energii, chociaż nie są one przedstawione w kontekście religijnych egzorcyzmów.

Przykładem może być postać Gandalfa, który często działa w sposób przypominający rolę duchowego przewodnika, walcząc z siłami ciemności. Na przykład w Władcy Pierścieni Gandalf podejmuje próbę oczyszczenia umysłu Sarumana, który został opętany przez mroczną siłę. Ciemne siły, jak Sauron, również mają wpływ na dusze postaci, a ich pokonanie wiąże się z pewnego rodzaju ‘oczyszczeniem’, ale raczej w sensie moralnym, niż dosłownym egzorcyzmie.

Dobrym przykładem jest też motyw walki bohaterów z wpływami Saurona. Najbardziej kluczowy jest tutaj Gollum po którym można dostrzec symptomy typowe dla ‘opętanego’ jak np. słyszenie głosów i odpowiadanie na nie czy walka z swoją dobrą i złą stroną oraz wykończenie psychiczne które zazwyczaj dotyka osoby, opętane.

Więc chociaż Tolkien nie zajmuje się egzorcyzmami w tradycyjnym sensie, temat walki z siłami ciemności, ich pokonywanie i oczyszczanie występuje w jego twórczości, ale bardziej w kontekście magii i walki dobra ze złem, niż egzorcyzmów religijnych.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

J.R.R. Tolkien, autor „Władcy Pierścieni” i innych dzieł osadzonych w Śródziemiu, porusza w swojej twórczości szereg zagadnień moralnych i filozoficznych. Jego opowieści, choć osadzone w fantastycznym świecie, zawierają głębokie refleksje na temat natury człowieka, dobra, zła, wolności, odpowiedzialności oraz przeznaczenia. Oto kilka kluczowych kwestii, które można odnaleźć w jego dziełach:

1. Walka dobra ze złem

Centralnym tematem w twórczości Tolkiena jest odwieczna walka między dobrem a złem, reprezentowana przez postacie takie jak Sauron, który chce zdominować Śródziemie, oraz bohaterowie, którzy stają przeciw niemu, jak Frodo, Aragorn czy Gandalf. Zło nie jest jednak przedstawione w sposób jednoznaczny, a walka dobra ze złem nie jest prosta. Tolkien pokazuje, że zło nie jest tylko zewnętrznym zagrożeniem, ale także czymś, co może zrodzić się w sercu jednostki.

2. Wolna wola i przeznaczenie

Tolkien często badał relację między wolną wolą a przeznaczeniem. Bohaterowie, jak Frodo, Aragorn czy Gandalf, stają przed wyborami, które mają ogromne konsekwencje dla ich świata. Mimo że istnieje pewne przeznaczenie, które kształtuje ich ścieżki (np. Frodo jako “powiernik Pierścienia”), to jednak wciąż mają oni wpływ na swoje decyzje i ich skutki. Tolkien podkreśla wartość osobistego wyboru, odpowiedzialności za własne czyny i konsekwencje tych decyzji.

3. Zło jako korupcja i pokusa

W twórczości Tolkiena zło nie jest jedynie siłą zewnętrzną, ale także wewnętrzną pokusą, która może prowadzić do korupcji. Dobrym przykładem jest historia Golluma, który z powodu swojej obsesji na punkcie Pierścienia zostaje zniekształcony zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Tolkien pokazuje, jak pragnienie władzy i chciwość mogą prowadzić do moralnej degradacji, a Gollum staje się symbolem tego procesu.

4. Bojaźń i odwaga

Odwaga w twórczości Tolkiena nie jest związana z brakiem strachu, ale z umiejętnością stawienia czoła trudnym sytuacjom mimo lęku. Widać to na przykładzie postaci takich jak Frodo, który, choć nie jest idealnym wojownikiem, potrafi wykazać się ogromną odwagą w obliczu zagrożenia. Tolkien podkreśla, że prawdziwa odwaga nie polega na heroicznych czynach, ale na wytrwałości i dążeniu do celu, nawet gdy wydaje się to niemożliwe.

5. Związki z naturą

W wielu swoich książkach Tolkien ukazuje wielką wartość natury, zarówno w kontekście moralnym, jak i filozoficznym. Elfy, które żyją w harmonii z naturą, a także postacie takie jak Entowie, którzy dbają o lasy, stanowią kontrast wobec postaci, które wykorzystują naturę i ją niszczą (np. Saruman, który zniszczył lasy Fangornu). Natura w twórczości Tolkiena jest symbolem czystości, harmonii i dobra, a jej zniszczenie oznacza moralną degrengoladę.

6. Przyjaźń i wspólnota

Tolkien ukazuje, jak współpraca między różnymi rasami i jednostkami może prowadzić do przezwyciężenia zła. Powstanie braterstwa Pierścienia, w którym wspólnie walczą przedstawiciele różnych ras (Hobbitów, Ludzi, Elfów, Krasnoludów), jest metaforą współpracy, jedności i solidarności w obliczu niebezpieczeństwa. To również pokazuje, jak ważne w życiu są relacje międzyludzkie, zaufanie i wzajemna pomoc.

7. Pojęcie władzy i jej odpowiedzialności

Tolkien wielokrotnie w swoich książkach porusza temat władzy, a także pokusy, jaką ona niesie. Pierścień Władzy jest symbolem absolutnej mocy, która, jeśli trafi w ręce niewłaściwej osoby, prowadzi do tyranii, korupcji i zniszczenia. Jednocześnie, niektóre postacie, takie jak Aragorn, reprezentują bardziej odpowiedzialne podejście do władzy, w którym służą oni swojemu narodowi i dbają o dobro wspólne.

8. Śmierć i nieśmiertelność

Śmierć to temat, który pojawia się w twórczości Tolkiena, zwłaszcza w kontekście Elfickiej nieśmiertelności. Elfy, które są nieśmiertelne, żyją wiecznie, ale ta nieśmiertelność często prowadzi do smutku i alienacji, ponieważ muszą obserwować śmierć i upływ czasu u innych ras, w tym ludzi. To stawia pytania o sens życia i śmierci oraz o to, jaką wartość ma życie, które jest ograniczone czasem, a także o rolę śmierci w cyklu życia.

9. Duma i pokora

W postaciach Tolkiena często pojawia się temat dumy i pokory. Bardzo często bohaterowie muszą przejść proces wewnętrznej transformacji, w którym uczą się pokory i rezygnacji z egoistycznych dążeń. Boromir, który początkowo pragnie użyć Pierścienia dla dobra swojego miasta, ostatecznie uczy się wartości poświęcenia i odpowiedzialności za swoje czyny. Podobnie, Frodo, pomimo swojego zwyczajnego pochodzenia, wykazuje się niespotykaną pokorą i odwagą w swojej misji.

10. Wartość tradycji i mitów

Tolkien, będąc wielkim miłośnikiem mitów i legend, wpleciony je w swoje opowieści, tworząc bogaty świat, w którym tradycje, historia i mitologia odgrywają kluczową rolę. Pokazuje, jak mitologia kształtuje tożsamość narodów i przekazuje wartości, które mogą być podstawą moralności. Tradycje w jego twórczości są więc czymś, co daje ludziom poczucie przynależności, sensu i stabilności.

Podsumowanie

W twórczości J.R.R. Tolkiena, choć dominuje wątek fantasy, przewija się również szereg głębokich kwestii moralnych i filozoficznych. Tematy takie jak walka dobra ze złem, wolna wola, odpowiedzialność, natura władzy czy wartość przyjaźni i wspólnoty nie tylko budują fabułę, ale także skłaniają czytelnika do refleksji nad życiem, etyką i moralnością. Tolkiena fascynowały pytania o ludzką naturę i to, jak jednostki oraz społeczności radzą sobie z moralnymi dylematami w obliczu wielkich wyzwań co pięknie ukazuje w swojej twórczości.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

J.R.R. Tolkien w swoich książkach, szczególnie w Hobbicie, Władcy Pierścieni i Silmarillionie, stawia przed nami szereg głębokich filozoficznych pytań, które dotyczą natury człowieka, wolnej woli, dobra i zła, a także przeznaczenia i ofiary. Oto kilka z nich:

1. Wolna wola vs. przeznaczenie

Tolkien często bada kwestie wolnej woli i przeznaczenia, szczególnie w kontekście postaci, które muszą wybierać między różnymi ścieżkami. Przykładem jest Frodo, który zostaje powiernikiem pierścienia i musi podjąć decyzję, czy wykorzysta go do własnych celów, czy zniszczy. Z jednej strony, przeznaczenie w postaci Pierścienia Władzy jest nieuniknione, z drugiej – Frodo ma wolność wyboru, by stawić mu czoła lub się poddać. Cała opowieść jest pełna takich decyzji, które kształtują losy bohaterów.

2. Natury dobra i zła

Tolkien zmaga się z pytaniem o naturę dobra i zła, o to, czym one są i jak się przejawiają. Zło jest w jego książkach przedstawiane jako coś, co wypacza naturę, zniekształca i zagraża równowadze świata (np. Sauron, Melkor). Z kolei dobro jest czymś, co wiąże się z ofiarą, poświęceniem i dążeniem do wspólnego dobra. Wartości te są wyrażane nie tylko przez postacie, ale także przez sam świat, który Tolkien stworzył – Śródziemie jest miejscem, w którym walka dobra ze złem nigdy nie jest łatwa, a wynik niepewny.

3. Wartość ofiary

Ofiara jest centralnym motywem w twórczości Tolkiena. Postacie takie jak Frodo, Aragorn czy Gandalf podejmują decyzje, które niosą ze sobą wielkie osobiste poświęcenie. Tolkien pokazuje, że prawdziwa siła nie polega na potędze, ale na zdolności do poświęcenia siebie dla innych i dla dobra ogółu. W Władcy Pierścieni ofiara staje się drogą do zwycięstwa nad złem, ale nie bez kosztów.

4. Rola bohatera i mocy

Tolkien stawia pytanie o to, czym jest prawdziwa moc i co z nią robić. W Władcy Pierścieni pierścień władzy jest metaforą absolutnej mocy, która, choć kusząca, prowadzi do zniszczenia. Postacie takie jak Bilbo czy Frodo ukazują się, że siła nie polega na posiadaniu władzy, lecz na jej odrzuceniu i dążeniu do sprawiedliwości. To pytanie o to, jak władza kształtuje osobowość, a także o to, w jaki sposób należy jej używać, by, nie stała się źródłem zła.

5. Religia i duchowość

Choć Tolkien nie stworzył swoich książek jako manifest religijny, wiele filozoficznych pytań w jego twórczości jest związanych z wątkami religijnymi. Śródziemie pełne jest boskich postaci, jak Valarowie, którzy rządzą światem, i jest to swoista alegoria chrześcijańskich wartości, w tym troski o stworzenie, pokorę, miłość i przebaczenie. Tolkien, będąc katolikiem, nie bez powodu łączy te motywy w swoich dziełach, pytając o rolę Boga w świecie i o to, jak człowiek powinien odnosić się do boskich praw.

6. Związek człowieka z naturą

Tolkien wielokrotnie porusza temat relacji między ludźmi (oraz innymi rasami Śródziemia) a naturą. Ziemia, lasy, rzeki i inne elementy przyrody są w jego książkach traktowane z szacunkiem. Motyw destrukcyjnego wpływu technologii i przemocy, jaką niosą ze sobą siły zła (np. przemiany natury przez Sarumana), stawia pytanie o naszą odpowiedzialność wobec przyrody i o to, jak wpływamy na otaczający nas świat.

7. Upływ czasu i śmierć

Śmierć i upływ czasu są także istotnymi tematami w książkach Tolkiena. Postacie, które żyją wiecznie, takie jak Elfy, stają przed pytaniem, co oznacza nieśmiertelność i jakie są jej konsekwencje. Czas, który nieustannie mija, jest nieuchronny, a śmierć jest nieodłącznym elementem życia. Pytanie o sens śmierci, jej rolę w życiu bohaterów i znaczenie umierania staje się centralnym tematem, zwłaszcza w Silmarillionie, gdzie śmierć i los bohaterów są nieodwracalnie związane z ich wyborem.

Wszystkie te pytania sprawiają, że książki Tolkiena nie są tylko opowieściami o przygodach, ale również głębokimi rozważaniami nad tym, co stanowi o ludzkiej naturze, moralności, wolnej woli i sensie życia.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

W “Władcy Pierścieni” J.R.R. Tolkiena pojęcia dobra i zła są przedstawione w sposób złożony i wielowymiarowy, a ich analiza pozwala na odkrycie głębszych aspektów moralnych, filozoficznych i teologicznych, które są obecne w tej epickiej opowieści.

1. Dobre i złe postacie:

Tolkien przedstawia wyraźny podział na postacie reprezentujące dobro i zło, jednak wiele z nich nie jest jednoznacznie czarno-białych. Wszyscy bohaterowie muszą stawić czoła wewnętrznym dylematom i pokusom, co sprawia, że granice między dobrem a złem stają się czasami rozmyte.

• Dobra strona: Bohaterowie, tacy jak Frodo, Sam, Aragorn, Gandalf czy Legolas, reprezentują różne aspekty dobra. Jednym z kluczowych motywów jest ich zdolność do ofiary i wytrwałości w dążeniu do celu, nawet w obliczu wielkich trudności. Największym symbolem dobra w “Władcy Pierścieni” jest “braterstwo” – współpraca i lojalność wobec innych, gotowość do wspólnej walki dla wyższego dobra. Wartością, która łączy bohaterów, jest także nadzieja – przekonanie, że nawet w obliczu ciemności można znaleźć światełko.
• Zła strona: Zło jest reprezentowane przez postacie takie jak Sauron, Saruman, Gollum czy orkowie. Sauron, jako Władca Ciemności, jest uosobieniem zła w swojej najczystszej formie – bezwzględnego, dążącego do dominacji nad całym Śródziemiem. Zło nie ma w sobie żadnej litości ani współczucia, a jedynym celem jest zniszczenie wszystkiego, co jest dobre. Saruman, choć początkowo był jednym z Istari (czarowników), staje się postacią tragiczną, która pragnie zdobyć władzę, zatracając przy tym swoje pierwotne powołanie. Z kolei Gollum, choć stanowi symbol moralnej ambiwalencji, jest jednym z najbardziej złożonych przedstawicieli zła. Jego postać ukazuje, jak wielka jest moc uzależnienia od Władcy Pierścieni i jak niszczycielska może być żądza posiadania.

2. Zło jako korupcja i degeneracja:

Zło w Śródziemiu jest często przedstawiane jako proces degeneracji, który wpływa na umysł i ciało postaci. W przypadku Golluma, jego obsesja na punkcie pierścienia prowadzi go do moralnego upadku, co z czasem skutkuje jego fizycznym wyniszczeniem. Zło w tym przypadku nie jest czymś zewnętrznym, co można zniszczyć, ale czymś, co wnika w duszę i przekształca ją. Sauron i Saruman to postacie, które w dążeniu do władzy stają się coraz bardziej bezduszne, a ich działania stają się coraz bardziej okrutne i nieprzejednane.

3. Moc Pierścienia i jego wpływ:

Pierścień, będący głównym symbolem władzy, pełni centralną rolę w całym konflikcie dobra i zła. Jego moc ma potencjał, by korumpować, a także by wzbudzać w ludziach najgorsze cechy – chciwość, pożądanie, zdradę. Dla Froda Pierścień staje się zarówno obciążeniem, jak i próbą moralną. Choć jego misja jest szlachetna, sam Pierścień ma moc zniszczenia jego poczucia dobra, a jedynie dzięki wsparciu innych – w tym Sama – Frodo jest w stanie wytrwać. Właściwie, Pierścień jest symbolem tego, jak wielka moc może zniszczyć moralność, a także jak władza potrafi uwodzić i niszczyć. Jego wpływ na bohaterów, takich jak Boromir czy Gollum, pokazuje, że nie ma nikogo, kto byłby, całkowicie odporny na jego zło.

4. Wybór i wolna wola:

Chociaż Tolkien przedstawia wyraźny podział między dobrem a złem, kluczowym elementem jest również wolna wola bohaterów. Wiele postaci w “Władcy Pierścieni” stoi przed trudnymi wyborami, które będą miały wpływ na ich przyszłość. Najważniejszym przykładem jest Frodo, który mimo pokus Pierścienia nie poddaje się całkowicie, ale musi podejmować decyzje, które są bardzo trudne. Podobnie, Gollum, choć zdegenerowany przez Pierścień, wielokrotnie pokazuje, że posiada wybór – choć jest to wybór między różnymi rodzajami zła. Zatem to nie tylko zewnętrzna walka między dobrem a złem, ale także wewnętrzna walka postaci, która nadaje tej opowieści głębszy sens.

5. Zło jako ignorancja i nieświadomość:

Warto także zauważyć, że nie wszystkie przejawy zła są świadome. Przykładem może być postać Denethora, który mimo że jest królem Gondoru, nie rozumie w pełni zagrożenia, jakie stanowi Sauron. Jego ignorancja i brak wiary w innych prowadzą do tragicznych decyzji. W tym kontekście zło jest często związane z brakiem mądrości, brakiem zrozumienia szerszej perspektywy i uznawania innych za równych sobie.

6. Rola nadziei i odkupienia:

Ostatecznie “Władca Pierścieni” podkreśla znaczenie nadziei i odkupienia. Mimo że zło w Śródziemiu jest potężne, dobro zawsze ma szansę na triumf, jeśli tylko bohaterowie są gotowi walczyć, poświęcać się i wierzyć w siebie nawzajem. Wartością, która pozwala przetrwać trudne chwile, jest nadzieja, która daje bohaterom siłę do stawienia czoła nawet największym przeciwnościom. Nawet postacie takie jak Gollum, które na pierwszy rzut oka wydają się całkowicie zdegenerowane, pokazują, że każdy ma możliwość wyboru.

Podsumowanie:

W “Władcy Pierścieni” J.R.R. Tolkiena pojęcie dobra i zła jest ukazane w sposób niezwykle złożony i zniuansowany. Zło nie jest jedynie siłą zewnętrzną, lecz także wewnętrzną, która potrafi zniszczyć ludzką wolę i moralność. Jednocześnie dobro to nie tylko heroizm i walka z wrogiem, ale także wiara, poświęcenie i lojalność. Tolkien, w swojej opowieści, przypomina o znaczeniu wyboru i wolnej woli, oraz o tym, że nawet w obliczu wielkiego zła, dobro ma szansę na triumf, jeśli tylko nie przestajemy w nie wierzyć.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Motywy walki z przeznaczeniem oraz wolnej woli są obecne w twórczości J.R.R. Tolkiena, szczególnie w jego najważniejszych dziełach, takich jak Władca Pierścieni, Hobbit czy Silmarillion. Tolkien, choć głęboko zakorzeniony w tradycji mitologicznej, religijnej i literackiej, wykorzystuje te motywy w sposób, który ukazuje konflikt pomiędzy siłami przeznaczenia a decyzjami jednostek. Przyjrzyjmy się kilku kluczowym aspektom, w których te tematy są rozwijane.

1. Przeznaczenie a wolna wola w Władcy Pierścieni

Przeznaczenie i wolna wola są fundamentalnymi tematami w Władcy Pierścieni. Główną postacią, która zmaga się z tymi siłami, jest Frodo Baggins. Jego podróż ma charakter zarówno wyznaczonego przeznaczenia, jak i wynika z jego wolnej woli. Frodo nie jest “przypadkowym” powiernikiem Pierścienia – zostaje wybrany przez Bilba Bagginsa który zostawia mu pierścień z całym swoim majątkiem, a jego rola w pokonaniu Saurona jest nieunikniona. Jednak Frodo musi podjąć decyzję, czy podjąć się tej misji, a jego sukces lub porażka zależą w dużej mierze od jego wyborów i woli.

Motyw przeznaczenia w Władcy Pierścieni jest także widoczny w postaci Golluma, który z jednej strony wydaje się być na zawsze skazany na zepsucie przez Pierścień, ale jednocześnie jego działania pokazują, że nawet w najbardziej mrocznych postaciach istnieje miejsce na wybory i szansę na zmianę. Gollum odzwierciedla konflikt między wolną wolą a przeznaczeniem, ponieważ w jego postawie widoczna jest walka pomiędzy wewnętrznymi impulsami i możliwością podjęcia alternatywnej decyzji.

2. Motyw przeznaczenia w Silmarillionie

W Silmarillionie motyw przeznaczenia jest szczególnie wyraźny. W tej książce wiele postaci zmaga się z poczuciem bycia częścią większego planu stworzonego przez Eru Ilúvatara (Boga w mitologii Tolkiena). Jednak w tym uniwersum przeznaczenie jest ściśle związane z wolną wolą postaci, które mogą podejmować decyzje, choć te decyzje często prowadzą do tragicznych konsekwencji. Przykładem jest postać Feanora, który pomimo ostrzeżeń o niebezpieczeństwach związanych z jego ambicjami, dąży do stworzenia Silmarilów i zostaje skazany na tragiczny los, a jego decyzje mają daleko idące konsekwencje.

Feanor jest postacią, która, mimo że jest częścią większego planu (przeznaczenia), aktywnie sprzeciwia się temu planowi, dążąc do osobistych korzyści. Jego postawa ukazuje, jak wolna wola może wpłynąć na wydarzenia, w tym na tragiczne losy całych narodów.

3. Wolna wola i odpowiedzialność w Hobbicie

Chociaż w Hobbicie motyw walki z przeznaczeniem nie jest tak rozbudowany jak w Władcy Pierścieni, to postać Bilba Bagginsa także staje przed dylematem wyboru drogi. Bilbo, początkowo niewielki, skromny hobbit, zostaje wciągnięty w przygodę, która wydaje się być wyznaczona przez los. Z jednej strony wydaje się, że Bilbo nie miał innego wyboru, niż pójść na tę wyprawę, ale z drugiej strony, jego wybory (np. decyzja o oszczędzeniu Golluma) mają kluczowe znaczenie i wpływają na dalszy bieg wydarzeń.

4. Przeznaczenie w kontekście mitologii

Tolkien, będąc głęboko osadzony w tradycji mitologicznej, nawiązuje do idei przeznaczenia obecnych w mitach nordyckich, celtyckich i innych tradycjach. W tych mitologiach, postacie często muszą zmagać się z nieuchronnym losem. W Silmarillionie widzimy, jak ta koncepcja jest przekształcana w sposób, który nie neguje wpływu jednostkowych decyzji, ale sugeruje, że nawet w ramach “przeznaczenia”, każda postać ma swoją rolę do odegrania. Widać to w postaciach, takich jak Beren i Lúthien, których miłość, chociaż zdeterminowana przez los, jest również wynikiem ich indywidualnych wyborów.

5. Fatum w kontekście przyjaźni i wspólnoty

Tolkien podkreśla również, jak wspólnoty i przyjaźnie mogą wpływać na sposób, w jaki jednostki podejmują decyzje, co często może być postrzegane jako przejaw wolnej woli. Przykładem jest braterstwo, które powstaje między Frodą, Samem, Aragornem, Legolasem i Gimlim. Ich wspólne działania ukazują, że wolna wola jednostki jest istotna, ale też że wspólne dążenie do celu daje nadzieję na zmianę nieuniknionych wypadków.

Podsumowanie

W twórczości J.R.R. Tolkiena motyw przeznaczenia i wolnej woli jest nieustannie obecny, a jego przedstawienie jest głęboko związane z koncepcjami moralnymi, religijnymi i filozoficznymi. Tolkien pokazuje, że choć przeznaczenie może wpływać na losy bohaterów, to jednak wolna wola, wybory i odpowiedzialność jednostki mają ogromne znaczenie w kształtowaniu historii. Bohaterowie, mimo że nieuchronnie związani z większym planem, mają przestrzeń na dokonywanie wyborów, które mogą zmienić bieg wydarzeń.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

W Śródziemiu, stworzonym przez J.R.R. Tolkiena, różne kultury postrzegają życie i śmierć w różnorodny sposób, zależnie od ich wierzeń, historii i sposobu bycia. Oto kilka przykładów, jak różne grupy etniczne i kultury widzą te tematy:

1. Elfy

Elfy, będące jednymi z najstarszych istot w Śródziemiu, mają unikalne spojrzenie na życie i śmierć. Dla nich życie jest długotrwałe, wręcz wieczne, ale nie są nieśmiertelni w sensie, w jakim mogliby, być postrzegani przez inne rasy. Elfy są nieśmiertelne w tym sensie, że ich ciała nie starzeją się, a ich duchy pozostają w Śródziemiu, jednak ich życie może zostać zakończone w wyniku przemocy, chorób lub rozpaczy. Elfy czują głęboki smutek i żal po śmierci, ponieważ po jej doznaniu ich dusze nie są w stanie ponownie wcielić się w ciała, co sprawia, że śmierć staje się dla nich czymś szczególnie bolesnym.

2. Ludzie

Ludzie w Śródziemiu postrzegają życie i śmierć bardzo różnie, w zależności od kultury i historii ich narodów. Generalnie, życie ludzi jest krótkie w porównaniu do Elfów, co nadaje ich istnieniu pewną nietrwałość i ulotność. W wielu kulturach ludzi Śródziemia śmierć jest postrzegana jako przejście do innego świata, jednak rzadko jako coś ostatecznego. Dla niektórych ludzi, jak w przypadku Gondorczyków, śmierć jest nieuniknionym końcem, ale zawsze towarzyszy jej silne poczucie obowiązku i honoru.

W przypadku innych kultur, jak np. ludzi Rohanu, bardziej dominującym jest pojęcie śmierci jako ostatecznego końca, związanego z wojennym honorem i lojalnością wobec przodków. Warto zauważyć, że postrzeganie śmierci u ludzi jest również związane z ich wiarą w Valarów i w to, że mogą oni trafić do Valinoru, jeśli żyją w sposób honorowy i moralny.

3. Hobbici

Hobbici mają inne podejście do śmierci i życia niż inne kultury w Śródziemiu. Jako istoty bardzo związane z ziemią, spokojem i prostym życiem, traktują śmierć raczej jako naturalny element życia. Są bardziej zainteresowani codziennymi przyjemnościami, takimi jak jedzenie, śpiew, zabawy i towarzystwo. Hobbici żyją długo, ale nie starają się zgłębiać tajemnic życia po śmierci. W ich filozofii śmierć jest po prostu częścią życia, którą przyjmują ze spokojem.

4. Krasnoludy

Krasnoludy, z racji swojego dziedzictwa związanego z wykopami i budową w ziemi, traktują życie i śmierć w sposób dość praktyczny i filozoficzny. Dla krasnoludów śmierć jest czymś, z czym muszą się zmierzyć w kontekście swojej codziennej walki. Zginąć w bitwie lub w trakcie pracy nad budową to istny honor. Uznają, że po śmierci ich dusze wędrują do Kamiennych Sal, gdzie odpoczywają w spokoju. Z tego powodu życie dla krasnoludów jest często bardziej pragmatyczne i ukierunkowane na konkretne cele, a śmierć traktowana jest jako naturalna część ich twardego i męskiego świata.

5. Orkowie

Orkowie, jako zdegenerowane istoty, w większym stopniu są zdeterminowani przez pragnienie zniszczenia. Ich życie jest bezwartościowe, a śmierć często postrzegają jako element walki, zniszczenia i brutalności. Dla nich życie jest przede wszystkim ścisłe związane z władzą Saurona, a ich śmierć nie jest niczym, czym warto by się przejmować, ponieważ są jedynie narzędziami w jego rękach.

6. Valarowie

Dla Valarów, istot boskich, życie i śmierć mają zupełnie inne znaczenie, ponieważ mają oni świadomość istnienia wieczności i wiecznego cyklu życia, który nie dotyczy fizycznych ciał. Ich spojrzenie na śmierć jest związane z procesem tworzenia, zmianą i porządkiem, który ustanawiają w świecie Śródziemia. Dla Valarów, życie i śmierć są integralną częścią ich służby, Eru Ilúvatarowi i władzy nad światem.

Podsumowanie

Różnice w postrzeganiu życia i śmierci w Śródziemiu odzwierciedlają bogatą różnorodność kulturową i filozoficzną w dziełach Tolkiena. Od elfickiego smutku po nieuniknioną walkę i śmierć ludzi, każda rasa i kultura w Śródziemiu ma swoje unikalne podejście do tych fundamentalnych aspektów życia.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila