Dlaczego nie występuję publicznie — i co to mówi o moim autorytecie w świecie Tolkiena

Wczoraj z wielkim żalem musiałam odmówić zaproszenie na kolejne wydarzenie. Zawsze mnie to zasmuca bo bardzo chciałabym być przy was i wiem, że wielu z was chciałoby, mnie poznać nie jako kobietę zza ekranu, ale osobę fizyczną. Wczoraj swój żal który się we mnie zbiera z każdym kolejnym odmówionym zaproszeniem spisałam na papier i mogę wam jedynie powiedzieć, że…

Nie zobaczysz mnie na scenie.
Nie usłyszysz mnie na konwencie.
Nie zrobię panelu dyskusyjnego na żywo.

Nie dlatego, że nie mam nic do powiedzenia.
Ale dlatego, że moja obecność nie potrzebuje formy by, była prawdziwa.

Jestem kobietą, samotną matką, badaczką, autorką, osobą mieszkającą za granicą — z dala od akademickich katedr i centrów kultury.
Tworzę w rytmie mojego życia: w przerwach między obowiązkami, w nocnych godzinach, przy kuchennym stole, gdy mój syn śpi.

Wiem, że nie mogę być wszędzie fizycznie.
Ale mogę być w czyimś sercu, w czyjejś myśli, w czyimś cichym „rozumiem cię” po przeczytaniu moich słów.
I to jest obecność, którą wybieram.

W dziedzinie tolkienologii są głosy silniejsze, bardziej rozpoznawalne, lepiej umocowane.
Są też schematy — często ideowe — które wymagają, by patrzeć na Tolkiena przez jeden dominujący pryzmat.

Ja nie jestem częścią tego układu.
Nie narzucam jednej narracji.
Nie cytuję Tolkiena dla potwierdzenia doktryn.
Ja słucham go — i pozwalam mówić różnym jego aspektom.

Za to zapłaciłam cenę.
Byłam publicznie krytykowana. Odrzucana. Nazwana „zagrożeniem”.
Ale wiesz co?
Nie żałuję.
Bo dzięki temu wiem, że moje spojrzenie jest potrzebne.
Nie dla wszystkich — ale dla tych, którzy szukają głębiej.

Nie potrzebuję sceny by, mówić.
Nie potrzebuję mikrofonu by, być słyszana.
Mój głos rozchodzi się szeptem między stronami, artykułami, miesięcznikiem, który tworzę, i refleksjami, które dzielę z czytelnikami.

Nie jestem widzialna w tradycyjnym sensie.
Ale jestem obecna.

Bo są tacy, którzy mówią:
„Twoje słowa przypomniały mi, że nie jestem sam.”
„Nigdy wcześniej nie patrzyłem na Tolkiena w ten sposób.”
„Dziękuję, że odważyłaś się pokazać prawdziwą twarz Tolkiena a nie propagandową wersję”

I dla nich jestem.
W pełni.

Są różne rodzaje przywództwa.
Jedni idą z przodu z pochodnią.
Inni idą obok – w milczeniu, z sercem otwartym niczym Samwise

Ja wybieram to drugie.
Nie muszę być „medialna” żeby, być przewodniczką po Śródziemiu duszy.
Nie muszę stawać na scenie żeby, nieść światło.

Jeśli pytasz, dlaczego mnie nie ma — odpowiedź brzmi: jestem.

W słowie.
W oddechu.
W Twojej refleksji po lekturze.

I to mi wystarcza.

🌿 Jeśli to, co tworzę, porusza Twoje serce i myśli, możesz pomóc mi robić to dalej – regularnie, z pasją i oddaniem.
Wesprzyj moje Studium Śródziemia na Patronite:
Dziękuję, że jesteś częścią tej drogi. ✨

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Między Śródziemiem a Polską: Ekologiczne wyzwania współczesności w świetle tolkienowskiej wizji natury

Czy świat stworzony przez J.R.R. Tolkiena może stać się zwierciadłem dla współczesnych problemów ekologicznych? Choć Śródziemie wydaje się odległe i baśniowe, zawiera ono wiele odniesień do realnych zagrożeń środowiska. Tolkien, jako filolog i wrażliwy obserwator świata, ukazywał nie tylko piękno przyrody, ale i jej zagładę w wyniku łapczywego postępu. Dziś, gdy Polska stoi w obliczu zmian legislacyjnych związanych z Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta (ROP) oraz intensyfikacją debaty o rolnictwie ekologicznym, spojrzenie Tolkiena może być nie tylko literackim komentarzem, ale i inspiracją.

Czy możliwa jest rozmowa o współczesnych kryzysach ekologicznych przez pryzmat literatury fantasy? Tak — o ile sięgniemy po Tolkiena. Choć kojarzony z elfami, smokami i dawnymi wiekami, autor “Władcy Pierścieni” oferuje zaskakująco przenikliwą i głęboko zakorzenioną w rzeczywistości wizję relacji między człowiekiem a światem natury. W czasach, gdy polskie lasy stają się areną przemysłowej eksploatacji, a zieleń w miastach ustępuje miejsca betonowi, spojrzenie Tolkiena staje się niepokojąco aktualne.

W sercu jego twórczości tkwi pragnienie ocalenia — nie tylko świata, ale i harmonii między ludźmi a przyrodą. Władza, która niszczy — jak Saruman karczujący Fangorn — to nie tylko fantazja, ale symbol współczesnych działań wobec środowiska. Mordor, zanieczyszczony, suchy, spalony dymem przemysłowych kominów, jest antytezą zielonego Shire, krainy prostoty, współistnienia i szacunku wobec rytmów natury. Czy naprawdę tak trudno dostrzec w tym metaforę naszych czasów?

W „Władcy Pierścieni” natura jest niemal osobowym bytem: Entowie, las Fangorn, czy jezioro w Lothlórien – to nie tylko tło, ale aktywny uczestnik wydarzeń. Tolkien widział w przyrodzie sacrum. Z kolei Isengard, spustoszony przez Sarumana, jest symbolem zniszczenia dla zysku. To wyraźnie przeciwstawienie: natura – cywilizacja. Ale nie chodzi tu o odrzucenie rozwoju, lecz o etyczną miarę wzrostu.

W Polsce ekolodzy i aktywiści nie muszą udawać się aż do Fangornu — wystarczy spojrzeć na Puszczę Białowieską. Wycinki drzew prowadzone pod przykrywką “ochrony” stają się przykładem polityki, która nie widzi wartości w bioróżnorodności, duchowości miejsca czy lokalnych rytuałach życia. Władza często posługuje się językiem ochrony, podczas gdy w rzeczywistości przyspiesza degradację środowiska. Podobnie Saruman nie mówił o zniszczeniu, ale o “porządku” i “postępie”.

W czerwcu 2025 roku w Warszawie odbędzie się Europejski Kongres Rolnictwa Ekologicznego, a dyskusje na temat rolnictwa ekologicznego i reformy ROP nabierają intensywności. ROP, mający zmusić producentów do finansowej odpowiedzialności za odpady, spotyka się z oporem części przemysłu. Z drugiej strony konsumenci coraz chętniej sięgają po żywność lokalną i sezonową.

Ekologia potrzebuje nie tylko danych i ustaw, ale również wyobraźni. Tolkien uczy, że walka o przyrodę to walka o duszę świata. W świecie, gdzie truskawki dostępne są cały rok, a drzewa ustępują miejsca logistyce, potrzeba głosów, które przypominają, że piękno świata jest wartością samą w sobie. Być może największą rewolucją jest to, byśmy nauczyli się znów patrzeć na świat oczami hobbita.

Hobbiton to nie tylko idylla, ale model zrównoważonej gospodarki: uprawa własnych ogródków, sezonowość życia, wspólnotowość. Hobbitowie nie produkują masowo, nie konsumują bez opamiętania. Dla polskiego czytelnika może to być znak, że ekologia to nie nowoczesna ideologia, lecz powrót do naturalnych rytmów. Jakby, sam Tolkien mówił: nie bądź Sarumanem, bądź Samem Gamgee.

Tolkien nie był politykiem ani ekologiem w dzisiejszym znaczeniu tego słowa. Ale jego dzieła — pisane z miłością do angielskich krajobrazów, do rytmu pór roku, do światła i cienia drzew — są wołaniem o wrażliwość. Uczył nas, że wielkość nie leży w dominacji, ale w trosce. Entowie, leśne istoty opiekujące się drzewami, wyruszają do walki dopiero wtedy, gdy natura zostaje zniszczona. To nie wojownicy, lecz strażnicy — być może takich potrzebujemy dziś w Polsce. Ludzi, którzy potrafią mówić językiem liści i ściółki, a nie jedynie wykresów i betonowych projektów.

Nie jest przypadkiem, że coraz więcej młodych ludzi — także w Polsce — sięga po postać Tolkiena jako inspirację ekologiczną. Widać to na protestach klimatycznych, gdzie pojawiają się transparenty z cytatami z “Władcy Pierścieni”. To nowy język oporu: niekoniecznie stricte naukowy, ale głęboko zakorzeniony w emocjach, estetyce i etyce.

Nie sposób nie zauważyć, że to właśnie młode pokolenie dziś najgłośniej upomina się o przyszłość planety. Często stoją za tym protesty pełne pasji i czystych intencji. Młodzi ludzie czują, że muszą działać — że milczenie oznacza współudział w niszczeniu świata, który odziedziczyli nie w idealnym stanie.

Ale choć intencje są szlachetne, forma protestu wymaga rozwagi. W ostatnim czasie coraz częściej widzimy akcje polegające na przyklejaniu się do dróg czy blokowaniu ruchu miejskiego. To działania efektowne, ale nie zawsze efektywne. Mogą zwrócić uwagę mediów, ale niosą też ryzyko poważnych skutków ubocznych.

Zablokowana droga to nie tylko korek. To także opóźniona karetka jadąca do umierającego człowieka. To radiowóz, który nie dotrze na czas do ofiary przemocy. To starsza osoba, która nie zdąży do apteki lub dziecko, które nie trafi na czas do szpitala. Paradoksalnie, chcąc ratować życie w skali globalnej, możemy w takich chwilach nieumyślnie odebrać je w skali lokalnej.

Potrzebujemy odwagi młodych — ich wrażliwości i idealizmu. Ale potrzebujemy też mądrości w sposobie działania. Protest może być potężnym narzędziem zmiany, jeśli nie zamienia się w chaos. Tylko wtedy nie będzie odrzucany, lecz słuchany.

Bo prawdziwa troska o przyszłość świata nie może zapominać o trosce o człowieka tu i teraz.

Śródziemie nie było utopią — było miejscem ciągłego zagrożenia, ale i nieustannej walki o dobro. Tak samo jest dziś. Dbanie o naturę to nie sentymentalizm, lecz akt odwagi i odpowiedzialności. Tolkien nie daje nam gotowych rozwiązań, ale przypomina, że każda podróż ku dobru zaczyna się od najmniejszego kroku — choćby, od posadzenia drzewa.

Dlatego dziś, w czasach cięcia budżetów na ochronę środowiska i kryzysów legislacyjnych dotyczących obszarów chronionych, warto przypomnieć sobie, że nie każdy rozwój to postęp. Może najwyższy czas znów nauczyć się mówić językiem drzew.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Głos Ereboru International #3 CZERWIEC 2025

Drodzy Czytelnicy,

Trzeci numer to moment szczególny. To już nie początek, ale jeszcze nie trwałość – raczej zapowiedź jej możliwości. Jeśli sięgnąłeś po ten numer, oznacza to, że jesteś częścią tej podróży. Wspólnoty, która nie tylko pamięta o Śródziemiu, ale je współtworzy – tu i teraz.

W tym miesiącu po raz kolejny przyglądamy się temu, co żywe: szeptom fandomu, najnowszym publikacjom, zapowiedziom ekranizacji, wieściom z wydarzeń i premier gier. Głos Ereboru nie jest kroniką przeszłości, lecz uchem przyłożonym do ziemi – słuchającym tego, co rodzi się w krajobrazie tolkienowskiej kultury.

Zbieramy te echa i podajemy dalej – z szacunkiem, z pasją i z nadzieją, że każdy z Was znajdzie tu coś, co go poruszy. Bo Śródziemie – choć zrodzone z legend – żyje dzięki rozmowom, spotkaniom i codziennym zachwytom.

Niechaj więc i ten numer będzie naszym wspólnym ogniskiem, przy którym dzielimy się wieściami, przeczuciami i opowieściami – póki trwa noc, póki świeci gwiazda nad Ered Luin.

Niech echo rogu Boromira przypomina, że każda wieść ma znaczenie.
Miłej lektury!

Anna Eldameldor Mokos – Strażniczka światła Ëarendila

Fandom, czyli o czym się teraz mówi…

„The Rings of Power” — sezon 3

Charlie Vickers, odtwórca roli Saurona w serialu „The Rings of Power”, ujawnił kulisy swojej roli w trzecim sezonie — zapowiada się więcej psychologicznej głębi, manipulacji i wewnętrznego konfliktu.

Fani spekulują, jaką formę przybierze Sauron i czy zbliżamy się do momentu wykucia Jednego Pierścienia…

Czytanie „Władcy Pierścieni” w 2025 roku

Na TikToku i Instagramie trwa fala wyzwań czytelniczych: coraz więcej młodych osób sięga po Władcę Pierścieni, dzieląc się cytatami, przemyśleniami i fanowskimi analizami.

Hasła takie jak „#ReadLOTR2025” czy „TolkienIsTimeless” zdobywają tysiące wyświetleń — klasyka fantasy przeżywa swój renesans w erze cyfrowej.

Natomiast społeczność Reddita prowadzi wspólne czytanie trylogii, dzieląc się przemyśleniami i analizami poszczególnych rozdziałów.

Adaptacje

„The Hunt for Gollum” (2027)

Warner Bros. ogłosiło premierę nowego filmu aktorskiego The Lord of the Rings: The Hunt for Gollum na 17 grudnia 2027 roku. Reżyserem będzie Andy Serkis, który ponownie wcieli się w rolę Golluma. Produkcją zajmą się Peter Jackson, Fran Walsh i Philippa Boyens. Fabuła skupi się na wydarzeniach między 111. urodzinami Bilba a wyprawą Drużyny Pierścienia, przedstawiając misję Aragorna i Gandalfa mającą na celu odnalezienie Golluma, aby zapobiec ujawnieniu przez niego tajemnic Pierścienia Sauronowi.

„The Rings of Power” – Sezon 3

Amazon Prime Video potwierdziło trzeci sezon serialu The Rings of Power, którego produkcja rozpoczęła się w maju 2025 roku w Shepperton Studios w Wielkiej Brytanii. Sezon ten ma obejmować okres „Wojny Elfów i Saurona”, skupiając się na wysiłkach Saurona w stworzeniu Jedynego Pierścienia oraz na upadku Eregionu i założeniu Rivendell przez Elronda. Do obsady dołączyli Jamie Campbell Bower i Eddie Marsan. Premiera planowana jest na 2026 rok.

Wydawnictwa

“The End of Bovadium”

9 października 2025 roku planowana jest premiera niepublikowanej wcześniej krótkiej, satyrycznej powieści fantasy Tolkiena zatytułowanej The End of Bovadium. To wyjątkowa okazja dla fanów, by poznać mniej znane oblicze autora.

“Opowieść o Kullervo”

Wydawnictwo Znak zapowiedziało na 2025 rok publikację Opowieści o Kullervo, jednej z najwcześniejszych i najmroczniejszych historii Tolkiena, inspirowanej fińskim eposem Kalevala.

Kontynuacja serii “Historia Śródziemia”

25 maja 2024 roku ukazał się czwarty tom serii Historia Śródziemia zatytułowany Kształtowanie Śródziemia. Zawiera m.in. tekst Ambarkanta oraz wersje mitów i legend Pierwszej Ery, takie jak Silmarillion z 1926 roku i Quenta Noldorinwa z 1930 roku.

“Księga zaginionych opowieści, część 2”

31 marca 2023 roku wydano drugi tom Księgi zaginionych opowieści, zawierający m.in. historie Berena i Lúthien, Túrina i smoka oraz opowieści o upadku Gondolinu.

“Pan Gawen i Zielony Rycerz” oraz “Perła”

Wydawnictwo Prószyński i S-ka opublikowało przekłady średniowiecznych poematów, które Tolkien badał i tłumaczył. Te dzieła stanowią ważny kontekst dla zrozumienia inspiracji autora.

Wieści z własnego warsztatu pióra

W świecie tolkienowskich nowości znalazło się również coś od samej redaktorki tego przeglądu. Z radością dzielę się wiadomością, że ukazał się mój pierwszy e-book: „Blizny, które mówią” — zbiór esejów poświęconych psychologicznym i teologicznym portretom członków Drużyny Pierścienia. To osobista próba spojrzenia w głąb bohaterów Śródziemia, przez pryzmat ich ran, ofiar i wewnętrznego dojrzewania.

Dla czytelników Głosu Ereboru przygotowałam symboliczny kod rabatowy 5%: 8P2LD7C
Niech będzie to mały prezent od Strażniczki światła Ëarendila dla Strażników wspólnoty.

Sztuka

„Aubusson tisse Tolkien” – gobeliny w Paryżu

Od 21 marca do 18 maja 2025 roku w Collège des Bernardins w Paryżu odbyła się wystawa „Aubusson tisse Tolkien”. Zaprezentowano 15 monumentalnych gobelinów stworzonych przez rzemieślników z Cité internationale de la tapisserie w Aubusson, opartych na oryginalnych ilustracjach Tolkiena z „Hobbita”, „Władcy Pierścieni”, „Silmarillionu” oraz „Listów Świętego Mikołaja”. Wystawie towarzyszyły wydarzenia kulturalne, takie jak koncerty, konferencje i maratony filmowe, podkreślające chrześcijański wymiar twórczości autora.

Rzeźby, Tolkiena i Edith w East Yorkshire

6 czerwca 2025 roku w miejscowości Roos w East Yorkshire zostaną odsłonięte dwie drewniane rzeźby, przedstawiające młodego J.R.R. Tolkiena oraz jego żonę Edith. Dzieła autorstwa artysty Allena Stichlera upamiętniają moment z 1917 roku, gdy Edith tańczyła dla Tolkiena w lesie Dent’s Garth, co zainspirowało opowieść o Berenie i Lúthien. Rzeźby, są częścią „Tolkien Triangle” – szlaku miejsc związanych z autorem w regionie.

„Drawing Tolkien” – wystawa w Lilly Library

W lutym 2025 roku Lilly Library w Indianie zaprezentowała wystawę „Drawing Tolkien: Art Inspired by Tolkien’s Legendarium”. Ekspozycja skupiała się na dziełach artystów zainspirowanych światem Śródziemia, w tym ilustracjach do opowiadania „Liść, dzieło Niggle’a”. Wśród prezentowanych prac znalazły się m.in. ilustracje Grahama i Caitlin Mackintosh do publikacji „Tree by Tolkien”

Nagroda dla Teda Nasmitha

W kwietniu 2025 roku Ted Nasmith otrzymał nagrodę Tolkien Society Award w kategorii „Best Artwork” za ilustrację „Arrival in the Shire”. Jego prace od lat są cenione przez fanów za wierne oddanie atmosfery i detali świata Tolkiena

Muzyka

„The Lord of the Rings: A Musical Tale” – międzynarodowa trasa musicalu

Nowa adaptacja musicalowa „Władcy Pierścieni”, zatytułowana „The Lord of the Rings: A Musical Tale”, zyskała ogromne uznanie na całym świecie. Po premierze w The Watermill Theatre w Wielkiej Brytanii w 2023 roku, spektakl odwiedził Chicago, Auckland, a obecnie jest prezentowany w Australii, z planami dalszych występów w Singapurze. Musical łączy folkowe i bollywoodzkie inspiracje muzyczne, a także imponującą scenografię i efekty wizualne, oferując świeże spojrzenie na klasyczną opowieść Tolkiena.

„The War of the Rohirrim” – ścieżka dźwiękowa do filmu anime

W grudniu 2024 roku ukazała się ścieżka dźwiękowa do filmu anime „The Lord of the Rings: The War of the Rohirrim”, skomponowana przez Stephena Gallaghera. Album zawiera utwory inspirowane wcześniejszymi kompozycjami Howarda Shore’a, w tym temat Rohanu, oraz nowe kompozycje oddające ducha Śródziemia. Wśród wykonawców znaleźli się m.in. Paris Paloma, Lorraine Ashbourne i Yazdan Qafouri.

„Faith & Death Pt. I” – singiel zespołu AUGURIUM

Kanadyjski zespół AUGURIUM wydał 1 czerwca 2025 roku singiel „Faith & Death Pt. I”, inspirowany tematyką Tolkiena. Utwór łączy elementy death metalu i symfonicznego brzmienia, oddając mroczny klimat opowieści ze Śródziemia.

Wasze Śródziemie

W tym numerze otwieramy przestrzeń, która długo czekała na swoje zaistnienie. Wasze Śródziemie to miejsce, w którym to Wy – czytelnicy, artyści, pielgrzymi przez krainy wyobraźni – dzielicie się swoją wrażliwością.

Jeśli piszesz wiersze inspirowane Eä, malujesz elfy lub chcesz opowiedzieć, co dla Ciebie znaczyło pierwsze spotkanie z legendarium – napisz do mnie. Być może to właśnie Twoja historia znajdzie się w kolejnym numerze.

Do wszystkich tolkienowskich grup i społeczności:

Jeśli organizujecie wydarzenia, spotkania, warsztaty, prelekcje — i chcielibyście, aby, wieść o nich dotarła szerzej — piszcie śmiało na contact@middleearthgeek.com. Z przyjemnością wspomnimy o nich w kolejnych wydaniach Głosu Ereboru.

Do artystów Śródziemia:

Jeśli tworzysz — piszesz, rysujesz, komponujesz lub po prostu oddychasz światem Tolkiena — odezwij się. Z radością zaprezentujemy Twoją twórczość w nadchodzących numerach. Wspierajmy razem przyszłych Strażników Śródziemia.

Bo Głos Ereboru to nie tylko kronika – to przestrzeń dla tych, którzy chcą czynić dobro, pielęgnować piękno i wspierać to, co trwałe.

Bo Śródziemie to nie tylko to, co stworzył Tolkien. To także to, co tworzymy w sobie i między sobą.

Specjalne podziękowania dla patronów bez których ten projekt by, nie powstał!

❤️Kajetan Zarębski

❤️ Łukasz Żak

❤️ Łukasz Moryń

❤️Sarah Lowe

❤️Helena Szczepanek

❤️ Tomasz Bergander

❤️Dawid Kapusta

❤️ Mateusz Jagieła

❤️ Mirek Pajor

❤️Katarzyna Klag

Dziękuję, że jesteście! 💛

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Głos Ereboru International #2 MAJ 2025

Drodzy Czytelnicy,

Z wdzięcznością i radością witamy Was ponownie na kartach Głosu Ereboru — naszej wspólnej kroniki, przystani i wieży strażniczej, z której wypatrujemy wieści ze świata Tolkiena i jego niezliczonych odbić w kulturze współczesnej.

Pierwszy numer był dla nas wielką wyprawą w nieznane, a jego ciepłe przyjęcie przez Czytelników dodało nam skrzydeł (lub raczej mithrilowych piór!) i potwierdziło, że taka inicjatywa ma sens. Dziękujemy za wszystkie głosy wsparcia, komentarze i pomysły — to właśnie dzięki Wam Głos Ereboru może dalej rozbrzmiewać ponad górami i przez doliny.

W tym numerze ponownie zabieramy Was w podróż przez najnowsze wydarzenia fandomowe, zapowiedzi wydawnicze, wieści z ekranów, inicjatywy fanowskie i ciekawostki ze świata nauki. Nadal wierzymy, że Tolkienowski świat jest żywym dziedzictwem, które łączy pokolenia, przekracza granice językowe i kulturowe — i domaga się opowiadania, dzielenia się, pielęgnowania.

Głos Ereboru powstaje z pasji — i z nadziei na budowanie wspólnoty. Jeśli uważacie, że to, co robimy, ma wartość, będzie nam ogromnie miło, jeśli wesprzecie naszą pracę poprzez wykupienie pakietu premium. Każda forma wsparcia pomaga nam działać dalej — z większym rozmachem i jeszcze większą dbałością.

A zatem — otwórzcie ten numer, jak otwiera się drzwi do Rivendell: z ciekawością, z uważnością i z sercem gotowym na opowieść.

Niech echo rogu Boromira przypomina, że każda wieść ma znaczenie.
Miłej lektury!

Anna Eldameldor Mokos – Strażniczka światła Ëarendila

Fandom, czyli o czym się teraz mówi…

Dyskusje wokół biografii Tolkiena

Biografia „The Real J.R.R. Tolkien: The Man Who Created Middle-Earth” autorstwa Jesse Xandera wywołała wśród fanów i krytyków literackich mieszane reakcje. Choć autor starał się przedstawić nowe spojrzenie na życie i twórczość Tolkiena, wielu recenzentów zarzuca mu powierzchowność i brak oryginalnych wniosków.

Xander, debiutujący biograf, podjął próbę analizy życia Tolkiena przez pryzmat jego dzieł, sugerując, że wiele elementów Śródziemia odzwierciedla osobiste doświadczenia i przekonania autora. Na przykład, autor zauważa, że kobiety w twórczości Tolkiena często są postaciami marginalnymi, co może odzwierciedlać męskie środowisko akademickie, w którym Tolkien funkcjonował. Ponadto, Xander porusza kontrowersyjne tematy, takie jak potencjalne odniesienia do antysemityzmu w przedstawieniu krasnoludów czy rasistowskie podteksty w opisach niektórych ras.

Wielu recenzentów zarzuca Xanderowi brak głębi i oryginalności. Biografia opiera się głównie na wcześniej opublikowanych źródłach, takich jak prace Humphreya Carpentera i Colina Durieza, nie wnosząc znaczących nowych informacji. Ponadto, niektórzy krytycy uważają, że autor zbyt często interpretuje działania i poglądy Tolkiena przez współczesne socjopolityczne pryzmaty, co może prowadzić do nieadekwatnych wniosków.

Publikacja biografii spotkała się z mieszanymi reakcjami wśród fanów Tolkiena. Niektórzy doceniają próbę nowego spojrzenia na życie autora, inni jednak krytykują zarówno styl pisania, jak i interpretacje przedstawione przez Xandera. Dodatkowo, tożsamość płciowa autora stała się przedmiotem niektórych dyskusji, choć nie powinna wpływać na ocenę merytoryczną pracy.

„The Real J.R.R. Tolkien” Jesse Xandera to próba przedstawienia życia Tolkiena w nowym świetle, jednak wielu czytelników uważa ją za niewystarczająco pogłębioną i opartą na wtórnych źródłach. Dla tych, którzy szukają bardziej kompleksowej analizy życia i twórczości autora „Władcy Pierścieni”, biografia Humphreya Carpentera nadal pozostaje uznanym źródłem.

Współpraca międzynarodowa wiki tolkienowskich

W 2025 roku społeczność fanów Tolkiena podjęła znaczący krok w kierunku międzynarodowej współpracy poprzez inicjatywę stworzenia International Tolkien Wikis Association (ITWA). Celem tego stowarzyszenia jest zacieśnienie współpracy między różnojęzycznymi wiki poświęconymi legendarium Tolkiena, co ma na celu ułatwienie wymiany wiedzy, koordynację projektów oraz wspólne ustalanie standardów edytorskich.

Geneza i rozwój inicjatywy

30 grudnia 2023: Administracja polskiej Śródziemie Wiki podjęła decyzję o zainicjowaniu współpracy międzynarodowej między wiki poświęconymi twórczości Tolkiena.

22 stycznia 2024: Administrator @Tar-Súrion przedstawił społeczności plan nawiązania współpracy między wiki różnych języków, co spotkało się z pozytywnym odbiorem.

Marzec 2024: Rozesłano zaproszenia do współpracy do aktywnych administracji wiki o legendarium Tolkiena. Pozytywnie odpowiedziały m.in. wiki angielska (w tym Tolkien Gateway), francuska, hiszpańska, rosyjska i włoska.

11 maja 2024: Odbył się I Międzynarodowy Wiec Wiki o Legendarium Tolkiena na dedykowanym serwerze Discord, podczas którego ustalono ramy tworzenia ITWA.

Proces tworzenia International Tolkien Wikis Association obejmuje trzy główne etapy:

Zaproszenie wiki do udziału w ITWA: Administracje poszczególnych wiki otrzymały formalne zaproszenia do dołączenia do stowarzyszenia.

Konsultacje ze społecznością: Każda wiki przeprowadza co najmniej 10-dniowe konsultacje ze swoją społecznością, aby podjąć decyzję o przystąpieniu do ITWA.

Decyzja o dołączeniu: Na podstawie wyników konsultacji, wiki podejmują decyzję o dołączeniu do stowarzyszenia lub rezygnacji z udziału.

Obecnie proces zaproszeń został zakończony, a wiki mają pełną autonomię w kwestii rozpoczęcia konsultacji ze swoimi społecznościami.

Znaczenie i cele ITWA

Wymiana wiedzy: Ułatwienie dzielenia się informacjami i zasobami między różnojęzycznymi wiki.

Koordynacja projektów: Wspólne planowanie i realizacja projektów badawczych oraz edytorskich.

Ustalanie standardów: Opracowanie wspólnych wytycznych dotyczących edycji i prezentacji treści.

Wzmacnianie społeczności: Budowanie silniejszej, zintegrowanej społeczności fanów Tolkiena na poziomie międzynarodowym.

Inicjatywa ITWA stanowi ważny krok w kierunku globalnej integracji społeczności fanów Tolkiena, umożliwiając bardziej efektywną współpracę i wymianę doświadczeń między wiki na całym świecie.

Nominacje do Nagród Tolkien Society 2025

Pierwsza runda nominacji do The Tolkien Society Awards 2025 rozpoczęła się na początku 2025 roku. W tym etapie każdy mógł zgłosić swoje propozycje w pięciu kategoriach:

Najlepsze dzieło artystyczne (Best Artwork)

Najlepszy artykuł (Best Article)

Najlepsza książka (Best Book)

Najlepsza treść online (Best Online Content)

Nagroda za wybitny wkład (Outstanding Contribution Award)

Zgłoszenia były przyjmowane poprzez formularz dostępny na oficjalnej stronie The Tolkien Society. Po zakończeniu pierwszej rundy, zarząd stowarzyszenia przygotował krótką listę nominowanych, na których członkowie mogli głosować w drugiej rundzie.

Zwycięzcy zostali ogłoszeni podczas dorocznego spotkania AGM & Springmoot, które odbyło się 13 kwietnia 2025 roku.

Adaptacje

„The Rings of Power” z nominacją do BAFTA Craft Awards 2025

Serial The Lord of the Rings: The Rings of Power od Amazon Prime Video został nominowany do 2025 British Academy Television Craft Awards w kategorii Najlepsze efekty specjalne (Best Special, Visual & Graphic Effects). Wyróżnieni zostali twórcy efektów: Jason Smith, Richard Bain, Ryan Conder i Chris Rodgers. To znaczące uznanie dla produkcji, która kontynuuje eksplorację świata Śródziemia w formie telewizyjnej.

Nowe inicjatywy akademickie dotyczące adaptacji

W ramach nadchodzącego seminarium Tolkien Society Seminar 2025 zaplanowano sesje poświęcone analizie ciał i środowisk w twórczości Tolkiena oraz ich adaptacjach. Tematyka obejmuje m.in. związki między ciałem a środowiskiem, ekologię oraz reprezentacje cielesności w adaptacjach filmowych i telewizyjnych.

Nowa seria wydawnicza: „Critical Explorations in Tolkien Studies”

Wydawnictwo McFarland Publishers ogłosiło powstanie nowej serii zatytułowanej Critical Explorations in Tolkien Studies, której redaktorem została Robin Anne Reid. Seria ta będzie obejmować prace naukowe dotyczące zarówno oryginalnych dzieł Tolkiena, jak i ich adaptacji filmowych, telewizyjnych oraz gier. Propozycje do serii będą przyjmowane w 2025 roku.

Wydawnictwa

Antagologia: Great Heart and Strength: Kobiety i płeć w twórczości J.R.R. Tolkiena

Trwają prace nad nową antologią zatytułowaną Great Heart and Strength: New Essays on Women and Gender in the Works of J.R.R. Tolkien. Publikacja ta ma na celu przedstawienie współczesnych analiz dotyczących kobiet i płci w dziełach Tolkiena oraz ich adaptacjach.

Nagrody Mythopoeic Society 2025 – Nominacje otwarte

Mythopoeic Society ogłosiło otwarcie nominacji do Mythopoeic Awards 2025, w tym w kategorii Mythopoeic Scholarship Award in Inklings Studies, która obejmuje prace naukowe dotyczące Tolkiena, C.S. Lewisa i Charlesa Williamsa. Zwycięzcy zostaną ogłoszeni podczas konferencji Mythcon, która odbędzie się w sierpniu 2025 roku.

Illustrating The Lord of the Rings in the Soviet Bloc

18 września 2025 roku planowane jest wydanie książki Joela Merrinera, analizującej ilustracje do “Władcy Pierścieni” w krajach bloku wschodniego. Publikacja ta rzuca światło na unikatowe interpretacje dzieła Tolkiena w tym regionie.

Sztuka

Nowe rzeźby, Tolkiena i Edith w East Yorkshire

6 czerwca w wiosce Roos (East Yorkshire) zostaną odsłonięte drewniane rzeźby, J.R.R. Tolkiena i jego żony Edith. Autorem dzieł jest artysta Allen Stichler, który wykorzystał dąb z Suffolk. Rzeźby, nawiązują do lata 1917 roku, kiedy to Edith zatańczyła dla Tolkiena w lesie Dent’s Garth, co zainspirowało autora do stworzenia opowieści o Berenie i Lúthien. Inicjatywa jest częścią projektu „Tolkien Triangle” i ma na celu uhonorowanie związku Tolkiena z regionem oraz przyciągnięcie turystów.

Wystawa „Magic of Middle-earth” w Chichester

Po sukcesie w Barnsley, gdzie przyciągnęła ponad 10 000 odwiedzających, wystawa „Magic of Middle-earth” została przeniesiona do Novium Museum w Chichester. Ekspozycja prezentuje ponad 200 obiektów związanych z twórczością Tolkiena, w tym rzadkie wydania książek, dioramy, repliki rekwizytów oraz prace artystów inspirowanych Śródziemiem.

Art Show na World Fantasy Convention 2025

W dniach 30 października – 2 listopada w Brighton odbędzie się World Fantasy Convention 2025, podczas którego zaplanowano prestiżowy Art Show. Wystawa będzie prezentować oryginalne dzieła sztuki, rzeźby i biżuterię o tematyce fantasy i horroru. Wydarzenie będzie miało formę aukcji cichej oraz sklepu z reprodukcjami. Organizatorzy podkreślają, że nie będą akceptować prac wygenerowanych przez AI.

Warsztaty „The Dragon’s Visit” w Oxfordzie

8 lutego w The Story Museum w Oxfordzie odbyły się warsztaty „The Dragon’s Visit”, inspirowane twórczością Tolkiena. Zajęcia były skierowane do dzieci w wieku 5+ i obejmowały sensoryczne eksploracje oraz tworzenie własnych prac plastycznych.

Muzyka

„The Lord of the Rings: A Musical Tale” – Musical w Australii

W styczniu 2025 roku w Sydney zadebiutował musical The Lord of the Rings: A Musical Tale, który wcześniej był wystawiany w Wielkiej Brytanii i Chicago. Spektakl łączy muzykę folkową i bollywoodzką, a także wykorzystuje elementy nowoczesnej technologii scenicznej. Choć produkcja spotkała się z mieszanymi recenzjami, chwalono ją za oryginalne podejście i muzyczne wykonanie. Musical planuje tournée po Australii, odwiedzając miasta takie jak Perth, Melbourne i Gold Coast.

Koncerty symfoniczne z muzyką z „Władcy Pierścieni”

W Wielkiej Brytanii i Europie odbywają się liczne koncerty poświęcone muzyce z filmów Petera Jacksona:

„Music of the Movies: Lord of the Rings, Game of Thrones and Beyond” – trasa koncertowa po Wielkiej Brytanii, obejmująca miasta takie jak Oxford (31 maja), Liverpool (6 lipca) i Sheffield (19 października), prezentująca muzykę z różnych produkcji fantasy, w tym Władcy Pierścieni.

„The Music of The Lord of the Rings: Tribute to Howard Shore” – seria koncertów organizowanych przez Mystery Ensemble, prezentująca utwory takie jak „The Shire”, „Gollum” czy „May It Be”. Występy odbyły się m.in. w Glasgow (5 kwietnia), Cheltenham (17 kwietnia) oraz Utrechcie (29 marca).

„The Lord of the Rings & The Hobbit in Concert” – 13 maja w londyńskim Troxy odbył się koncert z udziałem gościa specjalnego z obsady filmowej, prezentujący muzykę z trylogii oraz filmu animowanego The War of the Rohirrim.

Koncert teatralny „El fuego secreto” w Hiszpanii

W ramach tegorocznej Feria del Libro w Colmenar Viejo, która odbyła się w dniach 9–11 maja 2025 roku w Parque El Mirador, jednym z głównych wydarzeń był koncert teatralny zatytułowany „El fuego secreto”, inspirowany twórczością J.R.R. Tolkiena. Spektakl został zaprezentowany przez grupę Endor Lindë w sobotę, 10 maja, o godzinie 19:00.

„El fuego secreto” to połączenie muzyki i teatru, które przeniosło publiczność do świata Śródziemia. Wydarzenie było częścią programu festiwalu, który w tym roku skupił się na gatunku fantasy, oferując różnorodne atrakcje dla miłośników literatury, w tym spotkania z autorami, warsztaty, escape room oraz inne wydarzenia kulturalne.

Grupa Endor Lindë jest znana z tworzenia spektakli inspirowanych dziełami Tolkiena, łącząc muzykę, narrację i elementy teatralne, aby, oddać atmosferę i głębię jego twórczości. Ich występ w Colmenar Viejo został entuzjastycznie przyjęty przez publiczność, stanowiąc jedno z najważniejszych wydarzeń festiwalu.

Specjalne podziękowania dla patronów bez których ten projekt by, nie powstał!

❤️Helena Szczepanek

❤️ Tomasz Bergander

❤️ Milosz Ryćko-Bożeński

❤️Mirek Pajor

❤️ Katarzyna Klag

❤️ Mateusz Jagieła

❤️ Sarah Lowe

Dziękuję, że jesteście! 💛

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Głos Ereboru International #1 KWIECIEŃ 2025

Drodzy Czytelnicy,

Z wielką radością oddajemy w Wasze ręce pierwsze wydanie naszej gazety poświęconej światu J.R.R. Tolkiena — mistrza słowa, twórcy Śródziemia i źródła niekończącej się inspiracji dla fanów na całym świecie.

Celem naszej gazety jest śledzenie i relacjonowanie najnowszych wydarzeń z szeroko pojętego fandomu tolkienowskiego. Będziemy informować o nowościach wydawniczych, adaptacjach filmowych i serialowych, wydarzeniach fanowskich, konferencjach, publikacjach naukowych, ciekawostkach z życia społeczności oraz wszystkim, co dzieje się wokół dziedzictwa Tolkiena.

Chcemy by, nasza gazeta była miejscem spotkań dla miłośników Śródziemia — zarówno dla tych, którzy po raz pierwszy przekraczają granice Shire, jak i dla wytrawnych podróżników znających na pamięć mapy Gondoru i Mordoru.

Liczymy na Waszą aktywność, komentarze, sugestie i nie oszukujmy się wsparcie poprzez wykupienie supsrybcji dzięki któremu będziemy mogli utrzymać i rozwijać Głos Ereboru — razem możemy stworzyć wyjątkową przestrzeń dla fanów Tolkiena, którzy pragną być na bieżąco z tym, co dzieje się w ich ukochanym świecie.

Niech echo rogu Boromira przypomina, że każda wieść ma znaczenie.
Miłej lektury!

Anna Eldameldor Mokos – Strażniczka światła Ëarendila

Fandom, czyli o czym się teraz mówi…

Porównanie opóźnień w publikacji dzieł George’a R.R. Martina i J.R.R. Tolkiena

Fani literatury fantasy zwrócili uwagę na fakt, że choć George R.R. Martin pracuje nad “The Winds of Winter” od 14 lat, J.R.R. Tolkien poświęcił aż 17 lat na ukończenie “Władcy Pierścieni”. To porównanie sugeruje, że długie oczekiwanie na nowe dzieła w gatunku fantasy nie jest niczym nowym.

Dyskusje wokół zmian w adaptacjach filmowych “Władcy Pierścieni”

W fandomie Tolkiena ponownie rozgorzały dyskusje na temat zmian wprowadzonych przez Petera Jacksona w filmowych adaptacjach “Władcy Pierścieni”. Szczególnie kontrowersyjne są dwie zmiany: obecność elfów w bitwie o Helmowy Jar w “Dwóch Wieżach” oraz samotna podróż Aragorna, Legolasa i Gimliego przez Ścieżkę Umarłych w “Powrocie Króla”. W książkach te wydarzenia przedstawiono inaczej, co wywołało mieszane reakcje wśród fanów.

Pierścienie Władzy podzieliło fanów

Mimo, że mamy już 2 sezony, spory wokół serialu nadal są gorącym tematem. Wokół serialu “Pierścienie Władzy” (ang. The Rings of Power) od Amazona narosło sporo kontrowersji, a reakcje widzów są bardzo podzielone – od zachwytu po ostrą krytykę.

Za co się krytykuje Pierścienie Władzy?

Niezgodność z Władcą Pierścieni J.R.R. Tolkiena
Wielu fanów zarzuca twórcom, że serial luźno interpretuje wydarzenia z II Ery, często ignorując kanoniczne wydarzenia lub zmieniając postacie.

Przykład: Galadriela jako wojowniczka wyprawiająca się na północ, co nie znajduje potwierdzenia w pismach Tolkiena.

Zbyt duża poprawność polityczna (tzw. “wokeness”)
Część widzów oskarża serial o przesadne uwzględnianie różnorodności etnicznej, co ich zdaniem nie pasuje do świata Śródziemia.

Krytykowane były m.in. postacie takie jak czarnoskóra krasnoludzka księżniczka Disa czy elf Arondir.

Fabuła i tempo akcji
Zarzuty dotyczą też powolnego tempa, rozwlekłej narracji i niejasnych wątków.

Wielu widzów uznało, że w pierwszym sezonie niewiele się wydarzyło mimo ogromnego budżetu.

Dialogi i scenariusz
Niektórzy uważają, że dialogi są sztuczne, a postacie zbyt jednowymiarowe.

Za co się chwali Pierścienie Władzy?

Wizualna jakość i efekty specjalne
Serial jest chwalony za niesamowitą oprawę graficzną, kostiumy, scenografię i zdjęcia.

Budżet przekraczający 400 mln dolarów zdecydowanie widać na ekranie.

Ambicja i rozmach
Widzowie doceniają próbę opowiedzenia historii II Ery Śródziemia – okresu mniej znanego, ale kluczowego dla całej mitologii Tolkiena.

Nowe spojrzenie na świat Tolkiena
Dla mniej ortodoksyjnych fanów to ciekawe, świeże podejście i okazja do poznania Śródziemia z innej perspektywy.

Muzyka
Kompozycje Beara McCreary’ego i temat przewodni Howarda Shore’a zostały wysoko ocenione – budują klimat i oddają ducha Tolkiena.

Jak więc widać serial “Pierścienie Władzy” zderzył wierność kanonowi z potrzebą nowoczesnej narracji i masowego odbioru. To wywołało silne emocje – zarówno negatywne, jak i pozytywne. Osobiście z obserwacji powiedziałabym, że fani/widzowie podzielili się na:

casualowych widzów i nowych fanów, którzy byli zachwyceni wizją i światem.

purystów tolkienowskich, którzy czują się zawiedzeni.

Tolkien Reading Day 2025

25 marca fani na całym świecie obchodzili Dzień Czytania Tolkiena. Tegorocznym tematem przewodnim było “Braterstwo i Wspólnota”, co skłoniło wielu entuzjastów do ponownego zagłębienia się w dzieła Tolkiena i dzielenia się swoimi refleksjami na ten temat.

Nominacje do Nagród Tolkien Society 2025

W styczniu otwarto pierwszą rundę nominacji do corocznych nagród przyznawanych przez Tolkien Society, które honorują wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad twórczością Tolkiena oraz wkład w rozwój fandomu. Kategorie obejmują m.in. najlepsze dzieło artystyczne, artykuł, książkę oraz treści online.

Adaptacje

Porażka Wojny Rohirrimów

Najnowszy film animowany ze świata Władcy Pierścieni, “Wojna Rohirrimów”, niestety nie odniósł sukcesu. W weekend otwarcia w Stanach Zjednoczonych zarobił jedynie 4,6 miliona dolarów, co jest najgorszym wynikiem premierowym w historii tej serii. Globalne przychody po pierwszym weekendzie wyniosły 10,3 miliona dolarów.

Film spotkał się również z mieszanymi recenzjami krytyków. Na portalu Rotten Tomatoes uzyskał 65% pozytywnych opinii, co plasuje go jako trzecią najsłabiej ocenianą adaptację dzieł Tolkiena w XXI wieku, po filmach “Hobbit: Bitwa Pięciu Armii” i “Hobbit: Niezwykła podróż”.

Niskie wyniki finansowe oraz chłodne przyjęcie przez krytyków skłoniły wytwórnię do udostępnienia filmu na platformach VOD zaledwie dwa tygodnie po premierze kinowej, co jest nietypowym posunięciem mającym na celu zminimalizowanie strat.

Zarówno wyniki finansowe, jak i oceny krytyków wskazują, że “Wojna Rohirrimów” nie spełniła oczekiwań i okazała się komercyjną porażką.

Co będzie z The Hunt for Gollum? Niepewna przyszłość

Premiera filmu “Władca Pierścieni: The Hunt for Gollum” została opóźniona i obecnie planowana jest na grudzień 2027 roku. Początkowo zakładano, że film trafi do kin w grudniu 2026 roku, jednak reżyser Andy Serkis potwierdził przesunięcie terminu ze względu na wczesny etap prac nad scenariuszem.

Film będzie opowiadał historię poszukiwań Golluma przez Aragorna na zlecenie Gandalfa, co ma miejsce między wydarzeniami z “Drużyny Pierścienia” a “Dwóch Wież”. Andy Serkis nie tylko reżyseruje, ale również ponownie wcieli się w rolę Golluma. Producentami są Peter Jackson, Fran Walsh i Philippa Boyens.

Początkowo pojawiły się informacje, że film zostanie podzielony na dwie części, jednak scenarzystka Philippa Boyens zdementowała te doniesienia, potwierdzając, że będzie to pojedynczy film. Spekuluje się również o możliwości powstania osobnego filmu poświęconego Gandalfowi.

Do tej pory byliśmy mamieni piękną wizją powrotu starego dobrego Aragorna i Gandalfa. Okazuje się jednak, że to wcale nie jest takie pewne gdyż obecnie DOPIERO trwają rozmowy z Viggo Mortensenem i Ianem McKellenem w sprawie powrotu do ról Aragorna i Gandalfa. Philippa Boyens, scenarzystka filmu, podkreśliła, że kluczowe dla ich powrotu będzie przedstawienie przekonującego scenariusza.

Trzeci, czwarty i piąty sezon Pierścieni Władzy?

Twórcy serialu od początku planowali pięć sezonów tej produkcji. W lutym 2025 roku Amazon oficjalnie potwierdził rozpoczęcie prac nad trzecim sezonem, którego produkcja ma rozpocząć się wiosną tego samego roku.

Prace nad kolejnymi sezonami czyli czwartym i piątym mają rozpocząć się w 2026 i 2027 roku. Nie są to jednak potwierdzone dane a jak z doświadczenia większość z nas zauważyło ‘opóźnienia’ to już standard w tego rodzaju produkcjach.

Tom Bombadil w serialu “Pierścienie Władzy”

Decyzja o wprowadzeniu postaci Toma Bombadila do drugiego sezonu serialu “Pierścienie Władzy” spotkała się z mieszanymi reakcjami. Pierwsze zdjęcia Rory’ego Kinneara w roli Bombadila wywołały kontrowersje wśród fanów, którzy krytykowali poważny wyraz twarzy postaci oraz jej kostium, uznając je za niezgodne z literackim pierwowzorem. Obawy budzi również to, jak pogodny i tajemniczy charakter Bombadila zostanie wkomponowany w poważny ton serialu.

Wydawnictwa

Nowe wydanie “Dwóch Wież” z ilustracjami Alana Lee

W czerwcu 2025 roku planowane jest wydanie nowej, poprawionej edycji “Dwóch Wież” J.R.R. Tolkiena. Ta wersja została zrewidowana we współpracy z nie żyjącym już Christopherem Tolkienem i zawiera szesnaście ilustracji autorstwa brytyjskiego ilustratora Alana Lee. Wcześniej, 26 marca, ukazała się zrewidowana wersja “Drużyny Pierścienia”, rozpoczynając publikację odświeżonej trylogii.

Limitowana edycja “Hobbita” od Folio Society

Folio Society, we współpracy z ilustratorem Alanem Lee, wydało specjalną, limitowaną edycję “Hobbita”. Edycja ta, ograniczona do 1000 egzemplarzy i wyceniona na 850 dolarów, zawiera 28 oryginalnych kolorowych ilustracji Alana Lee, oprawę ze skóry, srebrzone krawędzie stron oraz etui z rozkładaną mapą. Każdy egzemplarz jest podpisany przez Alana Lee.

Wszystko, co sobie wymyślisz: Peter Jackson i jego Śródziemie

Książka “Wszystko, co sobie wymyślisz: Peter Jackson i jego Śródziemie” autorstwa Iana Nathana została wydana w Polsce 25 listopada 2024 roku przez wydawnictwo Open Beta. Nie jest to więc news z ostatniej chwili jednak nadal wzbudza zainteresowanie. Publikacja stanowi szczegółową opowieść o procesie tworzenia filmów z serii “Władca Pierścieni” oraz “Hobbit”, oferując czytelnikom wgląd w kulisy produkcji i wyzwania, przed którymi stanął reżyser Peter Jackson. Książka zawiera nowe wywiady z Jacksonem, członkami obsady i ekipy filmowej, ukazując zarówno początki projektu, jak i jego ostateczny sukces.

Czy warto kupić?

Cóż, jeden rabin powie tak, drugi rabin powie nie. Jako rasowy Middle-Earth Geek powiem tak, ale tylko jeśli chcesz mieć w swojej biblioteczce kolejną książkę do kolekcji. Niestety, jeśli chodzi o treść, to już nie warto. Tak naprawdę nie znajdziesz tam nic, czego wcześniej nie opublikowano w dodatkach do Władcy Pierścieni i Hobbita. Nie każdy jednak decyduje się na kupowanie filmów w wersji Deluxe z wielogodzinnymi dodatkami, a dla takich osób ta książka z pewnością będzie źródłem bardzo ciekawych i nowych informacji.

The Collected Poems of J.R.R. Tolkien

12 września 2024 roku ukazał się zbiór około 250 wierszy Tolkiena, zatytułowany “The Collected Poems of J.R.R. Tolkien”. To pierwsza taka publikacja, gromadząca jego poezję w trzech tomach.

Nowe wydanie “The Lord of the Rings”

10 października 2024 roku HarperCollins wydało nową, luksusową edycję “Władcy Pierścieni” z nowymi ilustracjami, co spotkało się z dużym zainteresowaniem kolekcjonerów i fanów.

Proceedings of the Tolkien 2019 Conference

28 lutego 2025 roku opublikowano zbiór referatów z konferencji Tolkien 2019, organizowanej przez The Tolkien Society. Publikacja ta jest dostępna w formie e-booka i zawiera prace badawcze poświęcone twórczości Tolkiena.

Illustrating The Lord of the Rings in the Soviet Bloc

Sztuka

Kalendarz Tolkienowski 2025 z ilustracjami Johna Howe’a. Kolejna porażka?

W lipcu 2024 roku ukazał się “Kalendarz Tolkienowski 2025”, prezentujący 13 dzieł sztuki autorstwa Johna Howe’a. Ilustracje te nawiązują do trzech er Śródziemia, a kalendarz zawiera wstęp napisany przez Briana Sibleya.

Jako szczęśliwa posiadaczka owego kalendarza, z przykrością muszę powiedzieć, że bardzo się zawiodłam. John Howe nigdy nie zawodzi swoimi wybitnymi ilustracjami, ale czegoś mi brakuje. Na początku każdego miesiąca, pod ilustracją, znajdziemy krótką notatkę, co dana ilustracja przedstawia — ale co oprócz tego? No właśnie, niewiele: święta katolickie, brytyjskie, walijskie i daty pierwszych publikacji książek J.R.R. Tolkiena.

Gdyby, nie ilustracje, można by, powiedzieć, że kalendarz ten niczym się nie różni od zwykłego kalendarza. Osobiście w ogóle nie czuję magii Śródziemia. Co gorsza, to nie pierwszy raz — od trzech lat kalendarze tolkienowskie regularnie mnie zawodzą, a ich jedyną mocną stroną są ilustracje.

The Tolkien Society najwyraźniej zaczęło działać bardzo schematycznie. Coś mi się wydaje, że przyszedł czas na złamanie tego schematu. Może polski Kalendarz Tolkienowski stworzony przez Middle-Earth Geek? 😉

Wystawa “Aubusson tka Tolkiena” w Paryżu

Od 21 marca do 18 maja 2025 roku w Collège des Bernardins w Paryżu odbywa się wystawa “Aubusson tka Tolkiena”. Ekspozycja prezentuje gobeliny inspirowane ilustracjami Tolkiena, tkane przez Cité Internationale de la Tapisserie w Aubusson. Wystawa upamiętnia siedemdziesiątą rocznicę publikacji “Władcy Pierścieni” i podkreśla wizualny wkład Tolkiena w jego dzieła.

Nowe figurki związane z twórczością Tolkiena

Wśród najnowszych kolekcjonerskich figurek warto zwrócić uwagę na produkty dostępne w sklepie PopMarket, oferującym szeroki wybór zabawek i kolekcjonerskich przedmiotów związanych z “Władcą Pierścieni” i “Hobbitem”. Na przykład, dostępna jest winylowa figurka Pop! Arwen, której premiera odbyła się 28 lutego 2025 roku.

“Tydzień Celegorma i Curufina” na Tumblrze

W marcu 2025 roku na platformie Tumblr zorganizowano “Tydzień Celegorma i Curufina”, poświęcony tym dwóm postaciom z “Silmarillionu”. Wydarzenie obejmowało różnorodne prace fanów, takie jak ilustracje, opowiadania czy edycje graficzne, inspirowane codziennymi tematami.

“Tolkien Reverse Summer Bang 2024”

W 2024 roku odbyła się kolejna edycja wydarzenia “Tolkien Reverse Summer Bang”, łączącego artystów i pisarzy w celu tworzenia wspólnych dzieł inspirowanych twórczością Tolkiena. Artyści prezentowali swoje prace, które następnie inspirowały autorów do pisania opowiadań. Wydarzenie cieszyło się dużym zainteresowaniem wśród fanów.

Wystawa “Sztuka Johna Howe’a”

Wystawa “Sztuka Johna Howe’a: Podróże przez światy J.R.R. Tolkiena” prezentuje ponad 250 rysunków i obrazów artysty znanego z ilustracji do dzieł Tolkiena oraz pracy przy adaptacjach filmowych. Ekspozycja, wzbogacona o autentyczne obiekty z epoki średniowiecza, była prezentowana w Finlandii latem 2024 roku i jest dostępna dla kolejnych miejsc na lata 2024-2026.

Muzyka

The Lord of the Rings & The Hobbit in Concert

25 maja 2025 roku w Cliffs Pavilion w Southend-on-Sea odbędzie się koncert prezentujący muzykę z “Władcy Pierścieni”, “Hobbita” oraz “The War of the Rohirrim”. Wydarzenie uświetni obecność specjalnego gościa z obsady filmowej.

The Lord of the Rings in Concert

W dniach 8–10 maja 2025 roku w Davies Symphony Hall w San Francisco odbędą się koncerty z muzyką z “Dwóch Wież”, będące częścią trasy koncertowej prezentującej muzykę Howarda Shore’a na żywo z towarzyszeniem projekcji filmowych.

Premiera ścieżki dźwiękowej do filmu animowanego “The War of the Rohirrim”

6 grudnia 2024 roku ukazała się ścieżka dźwiękowa do filmu animowanego “The Lord of the Rings: The War of the Rohirrim”, skomponowana przez Stephena Gallaghera. Album zawiera oryginalne utwory oraz piosenkę “The Rider” w wykonaniu Paris Palomy. Fani docenili nawiązania do wcześniejszych kompozycji Howarda Shore’a, zwłaszcza motywu Rohanu.

Westmoot 2025

W dniach 9–11 maja 2025 roku w Kansas City, Missouri, odbędzie się Westmoot – pierwsza konferencja Tolkien Society w Stanach Zjednoczonych. W programie przewidziano prelekcje, warsztaty oraz występy artystyczne, w tym muzyczne, nawiązujące do twórczości Tolkiena.

Oxonmoot 2025

Od 4 do 7 września 2025 roku w Oksfordzie oraz online odbędzie się Oxonmoot – coroczne spotkanie fanów Tolkiena. W programie przewidziano różnorodne wydarzenia, w tym występy muzyczne inspirowane twórczością Tolkiena.

Specjalne podziękowania dla patronów bez których ten projekt by, nie powstał!

❤️SARAH LOWE

❤️ MIREK PAJOR

❤️ MIŁOSZ RYĆKO-BOŻEŃSKI

❤️ HELENA MONIKA SZCZEPANEK

❤️KATARZYNA KLAG

❤️ ŁUKASZ MORYŃ

❤️ TOMASZ BERGANDER

❤️ DAWID KAPUSTA

❤️ MATEUSZ JAGIEŁA

❤️ TOMASZ CZARNOCKI

Dziękuję, że jesteście! 💛

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Upadek Męskości – Drogie panie nie jesteśmy bez winy

Paradoksalnie – serię poświęconą męskości zaczniemy od kobiet. Zanim jednak pojawi się fala oskarżeń, odpowiedzmy sobie na jedno pytanie:

Czy ten tekst ma udowodnić, że wszystko to wina kobiet, a ja staję po stronie mężczyzn?

Nie. Ten tekst nie szuka winnych. Szuka prawdy.

Ten tekst to zaproszenie. Dla kobiet — by, dostrzegły, jak ogromny wpływ mają na kształtowanie współczesnej męskości. Nieświadomie, często z dobrych intencji, ale jednak — wpływ, który może budować albo niszczyć.

Dla mężczyzn — by, spojrzeli w lustro nie z wstydem, ale z nadzieją. By, zrozumieli, że męskość nie umarła. Ona po prostu czeka… aż ktoś przypomni sobie, kim była.

Bo jak mówił Gandalf:

„Nie do nas należy decydować, jaki czas nam przypadnie. Do nas należy tylko jedno: co zrobimy z czasem, który nam dano.”

Dlaczego dziś tak wielu mężczyzn wydaje się zagubionych?

Brak definicji

Gdyby, zapytać dziś: „Kim jest prawdziwy mężczyzna?” – usłyszymy setki odpowiedzi. I jeszcze więcej sprzeczności:

Nie ma czegoś takiego. Mężczyźni to mężczyźni. Koncept “prawdziwego mężczyzny” jest z natury toksyczny.
Alfa nie wymaga tłumaczenia. Jest jak Bóg, nawet jeśli nie wierzysz
Samiec alfa, to ktoś, kto potrafi zadbać o swoją rodzinę i stanąć w jej obronie gdy trzeba
To taki z którym nie musisz brać kredytu na dom tylko zdecydować czy chcesz basen
A co ty nie masz TikToka?
Sigma Babe!
Sześciopaczek i zarost jak u drwala

Jak spośród tylu sprzecznych informacji zrozumieć kim jest prawdziwy mężczyzna? Kiedyś męskość była jasno określona przez tradycję, rodzinę, religię, mit. Dziś? Brakuje spójnego, pozytywnego wzorca mężczyzny. A nawet gorzej bo męskość tradycyjna jest często odrzucana jako przestarzała lub toksyczna za to ta ‘nowoczesna’ nie do końca chciana. Bo z jednej strony chcemy mężczyznę wrażliwego, partnerskiego, introspektywnego, ale gdy już takiego spotkamy to prędzej go wyśmiewamy niż doceniamy. Kobiety często mówią: „Chcę mężczyzny silnego, ale czułego. Zdecydowanego, ale wrażliwego. Rycerza, ale słuchającego.” To sprzeczne oczekiwania, które zostawiają mężczyzn w zawieszeniu. W efekcie wielu mężczyzn nie wie, kim mają być.

Samotność, izolacja, emocjonalny mur

O tym w dzisiejszych czasach mówi się najmniej, ale nie można tego pominąć. Wielu mężczyzn nie potrafi mówić o emocjach, a jeszcze mniej – wyrażać ich bez wstydu. Kobietki gdy rozstaną się z partnerem od ręki mają swoją Drużynę Zerwania spotykają się, wypłakują się psiapsiółką, obżerają pączkami i obgadują tego dupka otwarcie wyrzucając z siebie emocje. Mężczyźni spotykają się na piwko, zagłuszają emocje procentami i duszą żal i smutek w sobie bo mówienie o swoich uczuciach to oznaka słabości. Mężczyźni nie mają przestrzeni do bycia „słabym” – ani wśród innych mężczyzn, ani przy kobietach. Samotność wśród mężczyzn to dziś cicha epidemia i nie są to filozoficzne domysły a prawdziwe statystyki które mówią, że depresja, wypalenie, uzależnienia, samobójstwa – statystycznie są częstsze u mężczyzn, ale jednocześnie rzadziej rozpoznawane i leczone poprzez złudzenie bliskości na OnlyFans.

Brak rytuału przejścia

Dawniej chłopiec stawał się mężczyzną poprzez rytuał – inicjację, służbę, odpowiedzialność. Dziś? Nie wiadomo, kiedy ten moment następuje. Dzisiaj chłopcy tak naprawdę nie wiedzą kiedy stają się mężczyznami. Grają sobie w Fortnite odwracają wzrok żeby, sięgnąć po kolejnego energetyka i już mają kryzys wieku średniego.

Zamiast miecza – konsola. Zamiast prób i odpowiedzialności – przedłużone dojrzewanie, emocjonalna nieobecność, uzależnienia od gier, pornografii, internetu.

W efekcie wielu mężczyzn po trzydziestce wciąż nie wie, kim są. I nie wiedzą, kiedy – i czy w ogóle – stali się mężczyznami.

Kobiece oczekiwania

Z jednej strony chcemy mężczyzn silnych. Z drugiej – wyśmiewamy tych, którzy próbują takimi być. Siła, ambicja, zdecydowanie – kiedyś cnoty, dziś często demonizowane. Chcemy prawdziwych mężczyzn jednocześnie demonizując męskość. Siła, ambicja, zdecydowanie – kiedyś cnoty. Dziś często choć tak bardzo pożądane przez kobiety są jednocześnie przez nas demonizowane. No bo przecież jak silny z sześciopakiem to pewnie przygłupi mięśniak, jak ambitny to pewnie zawsze pracę przełoży ponad rodzinę. Problem nie w sile – ale w tym, że nie uczy się, jak ją szlachetnie ukierunkować. Mężczyźni często czują się oskarżani za sam fakt bycia męskimi. Skutkiem bywa bierność, apatia, frustracja lub w najgorszym wypadku agresja.

Kultura pogardy

Tutaj można się spierać patrząc na dzisiejszych mężczyzn nie trudno dziwić się kobietą, że przepełnia je frustracja gdy patrzą na ten upadek męskości, ale zastanówmy się co robimy żeby, zatrzymać upadek męskości? Nic. Wręcz przeciwnie zamiast ich wspierać i motywować utrzymujemy ich w przekonaniu, że są na przegranej pozycji. No bo czy mądrości takie jak…

Mój Ex dziwka, jebać typa, mógł mieć coca-cole a została hot cytryna nie wrócę do byłego może pomarzyć chyba, nawet jego matka kiedyś go zostawiła. Jak nie masz sześciu zer na koncie to nawet nie podbijaj. – Fagata Bandycka Jazda

raczej nie motywują do działania? To kultura pogardy – subtelna, ale skutecznie demotywująca.

A po co mi kula u nogi?

Współczesna kobieta słusznie zdobyła niezależność. Ale często mówi: „Nie potrzebuję mężczyzny.”

To, co dla nas jest deklaracją siły – dla nich brzmi jak: „Nie ma dla ciebie miejsca.”

Gdy mężczyzna przestaje być potrzebny, zaczyna się wycofywać. A potem obojętnieje. A potem zanika.

Mężczyzna, którego nie można uratować, wspierać ani inspirować – staje się zbędny. A my, kobiety, często to potwierdzamy.

Czy to wszystko oznacza, że kobiety są „winne”?

Nie.
Ale oznacza, że mają wpływ.
I że jeśli chcemy odrodzenia męskości nie możemy być obojętne. Pomóżmy im wrócić. Nie do patriarchatu. Ale do prawdziwej męskości.

Bo jak powiedział Tolkien:

„To nie siła orków zniszczyła świat, lecz obojętność tych, którzy mogli ocalić serce.”

Jeśli chcemy odrodzenia męskości, musimy je współtworzyć – nie tylko wymagać. Bo męskość nie może istnieć bez kobiecego uznania. Tak jak rycerz nie istnieje bez damy serca.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Złożyć siebie w darze: Motyw poświęcenia w twórczości Tolkiena

Motyw poświęcenia jest jednym z kluczowych i głęboko zakorzenionych tematów w twórczości J.R.R. Tolkiena, obecnym zarówno w Hobbicie, Władcy Pierścieni, jak i w Silmarillionie. Poświęcenie w książkach Tolkiena jest związane z ofiarą, którą bohaterowie składają w imię wyższych wartości, takich jak dobro, przyjaźń, miłość czy po prostu ratowanie innych. Poświęcenie staje się często centralnym punktem ich rozwoju i ma kluczowe znaczenie w kontekście walki dobra ze złem. Tolkien, inspirowany swoją wiarą katolicką oraz własnymi doświadczeniami, wplata ten motyw w swoje powieści, nadając mu wielką wagę zarówno w sensie fabularnym, jak i filozoficznym.

1. Poświęcenie jako droga do zwycięstwa

W Władcy Pierścieni motyw poświęcenia jest obecny na wielu poziomach – zarówno w kontekście indywidualnym, jak i w skali całego Śródziemia. Bohaterowie są gotowi złożyć ofiarę z własnego szczęścia, życia, a nawet samego siebie w imię wyższego celu, jakim jest walka ze złem reprezentowanym przez Saurona.

a) Frodo Baggins

Frodo, główny bohater Władcy Pierścieni, to postać, której całe życie jest zdominowane przez motyw poświęcenia. Jako „zwykły” hobbit, którego losy nagle stają się kluczowe dla losów Śródziemia, Frodo staje w obliczu trudnego zadania – zniszczenia Pierścienia Władzy, który ma moc zniszczenia całego świata. Jego misja jest pełna osobistych wyrzeczeń – od momentu, gdy wyrusza na wyprawę, aż po chwilę, gdy ostatecznie wchodzi na drogę, na której stanie się ofiarą dla dobra innych. Frodo jest gotów poświęcić się dla wyższego celu, a jego samotna walka z mocą Pierścienia pokazuje, jak trudne i wyniszczające może być poświęcenie.

Choć Frodo nie osiąga pełnego sukcesu samodzielnie, to jednak jego misja jest fundamentem, który pozwala innym bohaterom zakończyć walkę ze złem. W pewnym sensie Frodo, mimo iż nie zdołał zniszczyć Pierścienia samodzielnie, oddaje całe swoje życie tej misji, na końcu stając się postacią tragiczną, której poświęcenie jest kluczowe dla całego Śródziemia.

b) Sam Gamgee

Sam, wierny towarzysz Froda, to przykład bohatera, który również składa ofiarę z własnego szczęścia i wygody, by wspierać przyjaciela w najtrudniejszych momentach. Choć początkowo jego rola może wydawać się „zwykła” – towarzyszenie Frodo w podróży, pomoc w codziennych obowiązkach – to z czasem staje się jasne, że Sam jest postacią, która na swoim poświęceniu, oddaniu i lojalności buduje całe swoje bohaterstwo. Jego poświęcenie polega na gotowości do działania w cieniu Froda, bez oczekiwania na chwałę, a jedynie na realizowaniu swojego zadania w sposób cichy, ale niezwykle ważny. Sam jest gotów zaryzykować wszystko, aby wspierać przyjaciela, nawet gdy wszystko wydaje się stracone. To jego poświęcenie pozwala na zrealizowanie misji Froda, a tym samym na ostateczne pokonanie zła.

2. Poświęcenie jako akt lojalności i miłości

Motyw poświęcenia w twórczości Tolkiena jest również ściśle związany z lojalnością i miłością. Bohaterowie często składają ofiary nie tylko z obowiązku, ale także z głębokiej więzi emocjonalnej, jaką łączą ich relacje z innymi postaciami.

a) Aragorn

Aragorn, przyszły król Gondoru, to postać, która również poświęca się w imię dobra Śródziemia. Jego poświęcenie nie ogranicza się tylko do walki o odzyskanie korony, ale dotyczy także jego miłości do Arweny. Aragorn wie, że jego walka o królestwo i wypełnienie swojego przeznaczenia wiąże się z wielkimi wyrzeczeniami, w tym także z koniecznością oddania Arweny – elfki, która na jego oczach zestarzeje się, jeśli zdecyduje się zostać z nim. Jego poświęcenie ma głęboki wymiar, ponieważ nie dotyczy tylko walki o tron, ale także o miłość, która wymaga od niego ogromnych wyrzeczeń.

b) Boromir

Boromir, choć początkowo postrzegany jako postać pełna ambicji i egoizmu, ostatecznie ukazuje, że poświęcenie może przyjść dopiero po zrozumieniu swoich błędów. Jego poświęcenie – śmierć w obronie Merry’ego i Pippina – staje się aktem odkupienia, w którym przezwycięża swoje wcześniejsze błędy i dążenia. To moment, w którym jego postawa, początkowo egocentryczna, zostaje przemieniona w ofiarę dla innych, co daje nadzieję na odkupienie.

3. Poświęcenie w kontekście losów całych narodów

Poświęcenie w twórczości Tolkiena nie dotyczy tylko jednostek – często bohaterowie muszą ponieść ofiary w imię dobra swoich narodów. Przykładem tego jest historia elfów i ludzi, których losy splatają się w kontekście większych wydarzeń, takich jak wojny, upadek królestw czy walka z ciemnymi mocami.

a) Celeborn i Galadriela

Galadriela i Celeborn, władcy Lothlórien, są przykładem pary, której poświęcenie jest związane z utrzymaniem równowagi w Śródziemiu. Choć nie składają wielkich ofiar w sensie fizycznym, ich decyzja o pozostaniu w Lothlórien i zachowaniu tej krainy przed złem Saurona wiąże się z ogromnym poświęceniem – porzuceniem szansy na powroty do Valinoru oraz byciem świadkiem cierpienia, które dotyka ich narodów.

4. Poświęcenie w kontekście religijnym i filozoficznym

Tolkien, będąc katolikiem, nie ukrywał w swoich książkach odniesień do wartości chrześcijańskich, a poświęcenie jest jednym z głównych motywów obecnych w religii. Motyw ofiary i poświęcenia jest obecny w postaci wielu bohaterów, którzy działają w imię wyższych wartości, nie oczekując nagrody. Na poziomie filozoficznym, poświęcenie w twórczości Tolkiena może być rozumiane jako przejaw heroizmu, który polega na wyborze dobra ponad egoizm i osobiste korzyści.

5. Poświęcenie a pokój i nadzieja

W końcowej części Władcy Pierścieni, po pokonaniu Saurona i zniszczeniu Pierścienia Władzy, wielu bohaterów, którzy składają ofiarę, wraca do swoich domów z poczuciem spełnienia, choć także z doświadczeniem utraty. Poświęcenie bohaterów, które początkowo wydaje się prowadzić do rozpaczy, w końcu daje nadzieję i otwiera drzwi do odbudowy Śródziemia.

Podsumowanie

Poświęcenie w twórczości Tolkiena jest obecne na wielu poziomach i stanowi fundamentalną część filozofii jego dzieł. Poświęcenie nie jest przedstawiane tylko jako zewnętrzny akt, ale także jako wewnętrzna transformacja bohaterów. Jest to motyw, który pokazuje, że heroizm nie polega tylko na walce, ale także na ofierze, lojalności, miłości i gotowości do poświęcenia siebie dla innych. W świecie Śródziemia poświęcenie staje się ostateczną bronią przeciwko złu i ciemności, pozwalając na zwycięstwo dobra, mimo że cena za to zwycięstwo jest ogromna.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Granica i cień: Psychologiczny portret Bagginsów

Dzisiaj ciekawostka, jaką znalazłam w dwunastym tomie Historii Śródziemia. Dotyczy ona przypadku Border-line w Rodzie Bagginsów. Co prawda w Historii Śródziemia mamy o tym zaledwie jedno zdanie, ale muszę przyznać, że ta teoria zainspirowała mnie do zrobienia researchu i zgłębienia tematu.

Żyłka Tuków

J.R.R. Tolkien uważał, że Bilbo Baggins ma w sobie tzw. żyłkę Tuków. Miała ona polegać na tym, że grzeczni, powszechnie szanowani Bagginsowie, unikający przygód i wyznający filozofię, że przygody są złe nagle wbrew swej naturze wyruszali w poszukiwaniu przygód.

Przez długi czas rzeczywiście uważano, że to po prostu żyłka Tuków. Jednak w 2002 roku wraz z tym jak choroba border-line zaczęła zyskiwać swoją popularność zaczęto podważać tę teorię.

Czym jest border-line?

Osobowość border-line, czyli tak zwana osobowość z pogranicza lub pograniczne zaburzenie osobowości, to zaburzenie polegające między innymi na niestabilności nastroju, zaburzeniach tożsamości oraz poczuciu niespełnienia i pustki. Dysfunkcja ta charakteryzuje się przewagą uczuć negatywnych, lękiem przed odrzuceniem i porzuceniem oraz rozczarowaniem, nieumiejętnością budowania stabilnych relacji z innymi ludźmi, szczególnie relacji intymnych oraz niespójnym wizerunkiem własnego “ja”. – Medonet.pl

Dlaczego możliwe, że żyłka Tuków to border-line?

Może zacznijmy od tego, że nie każdy hobbit mający w sobie krew Tuków wyruszał w poszukiwaniu przygód. Zdarzało się to, co jakieś pokolenie co automatycznie daje do zrozumienia, że nie każdy to dziedziczył podobnie jak w przypadku border-line które mimo, że jest chorobą dziedziczną to nie każdy ją dziedziczy.

Objawy u Bilba

Wszystkie objawy charakteryzujące osobowość border-line możemy znaleźć w Bilbo Bagginsie a są to:

Niepokój, który Bilbo bardzo często odczuwał.
Złość, gniew, frustracja, które Bilbo bardzo często okazywał innym w szczególności Gandalfowi podczas rozmów.
Znudzenie zarówno samym sobą, innymi ludźmi jak i światem. Czyli wszystko to przez co Bilbo zdecydował się wyruszyć w swoją niezwykłą podróż.
Pod wpływem silnego stresu mogą również występować nieprawdziwe wyobrażenia bądź objawy paranoidalne co Bilbo wielokrotnie pokazał podczas swojej podróży.
Osobowość borderline to nieumiejętność samodzielnego przezwyciężenia stresu i sytuacji kryzysowych. Zamiast działać, osoba z tym zaburzeniem ma tendencję do “tonięcia” w zniechęceniu, panice i niepokoju. Nie potrafi zebrać myśli i opracować planu wyjścia z sytuacji co tłumaczy, dlaczego Bilbo zazwyczaj swoje ‘plany’ wymyślał na poczekaniu pod wpływem emocji.
Pacjenci z osobowością border-line odczuwają silny lęk przed odrzuceniem i porzuceniem. Bilbo bardzo liczył się z tym jak postrzegają go inni i przez całe swoje życie był kawalerem co sugeruje, że bał się odrzucenia i miał problemy z nawiązywaniem stałych relacji.
Skłonność do manipulowania. Chociaż Bilbo był wspaniałym szlachetnym hobbitem to świetnie radził sobie w manipulowaniu czego najlepszym przykładem jest rozmowa z Smaugiem i Gollumem.
Skłonność do natręctw (tego chyba nie muszę tłumaczyć).
Zachowania niebezpieczne czy ryzykowne, które mogą zagrażać zdrowiu lub życiu. Niebezpieczne zachowania, jakich podjął się Bilbo mają odzwierciedlać jego odwagę. Jednak gdyby, spojrzeć na to przez pryzmat border-line ma to sens.

Jak więc widać można u Bagginsów dostrzec przejawy boredr-line. Jednak koniecznie trzeba mieć na uwadze, że border-line to stosunkowo ‘młoda’ choroba. Tak więc jeśli Bagginsowie mają do nie tendencję/predyspozycje to J.R.R. Tolkien z całą pewnością umieścił ten wątek nieświadomie, gdyż w czasach J.R.R. Tolkiena border-line nie było znane.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Mosty i mury: Relacje międzyrasowe w Śródziemiu

Celem niniejszego artykułu jest analiza relacji między elfami, ludźmi i krasnoludami w twórczości J.R.R. Tolkiena z perspektywy socjologicznej. Śródziemie, choć światem fantastycznym, dostarcza bogatego materiału do refleksji nad uprzedzeniami, konfliktami, procesami integracyjnymi oraz współpracą między rasami. Artykuł koncentruje się na czterech aspektach: analizie interakcji między rasami, mechanizmach uprzedzeń i segregacji, społeczno-politycznych napięciach oraz analogiach do rzeczywistych procesów historycznych. Wnioski wskazują, że Tolkien, tworząc mitologię dla Anglii, zarazem porusza uniwersalne zagadnienia społeczne, które mają znaczenie także dla współczesnych społeczności.

Wstęp

Śródziemie, stworzone przez J.R.R. Tolkiena, to uniwersum zamieszkiwane przez różnorodne rasy: elfy, ludzi, krasnoludy, hobbity i inne. Choć Tolkien twierdził, że jego dzieła nie zawierają alegorii, wiele motywów w jego twórczości znajduje odzwierciedlenie w realnych procesach społecznych i historycznych. Relacje międzyrasowe, obecne szczególnie w “Władcy Pierścieni” i “Silmarillionie”, ukazują złożoność komunikacji, współpracy oraz konfliktów między odmiennymi grupami społecznymi. Celem niniejszego artykułu jest socjologiczna analiza tych relacji oraz próba znalezienia analogii do zjawisk obecnych w historii ludzkości.

Interakcje między elfami, ludźmi i krasnoludami

1.1. Elfy i ludzie: napięcia egzystencjalne

Relacja elfów i ludzi jest nacechowana różnicami w postrzeganiu czasu, śmiertelności oraz wartości. Dla elfów czas jest cykliczny i nieskończony, dla ludzi liniowy i ograniczony. Powoduje to wzajemne niezrozumienie i dystans, ale również fascynację, czego przykładem są związki takie jak Lúthien i Beren czy Aragorn i Arwena.

1.2. Ludzie i krasnoludy: partnerstwo interesu

Ludzi i krasnoludów łączy praktycyzm oraz skłonność do tworzenia struktur cywilizacyjnych. Chociaż różni ich podejście do tradycji i zmian, wspólne cele, takie jak obrona przed wspólnym wrogiem, sprzyjają budowaniu sojuszy.

1.3. Elfy i krasnoludy: rywalizacja i uprzedzenia

Między elfami a krasnoludami dominuje nieufność i historyczne urazy (np. spór o Nauglamîr czy wydarzenia w Morii). Ich relacje ukazują konflikt grup o odmiennych wartościach: duchowych i materialnych, co można porównać do współczesnych napięć międzykulturowych.

1.4. Współpraca w obliczu zagrożenia

Przymierze w czasie Wojny o Pierścień pokazuje, że wspólne zagrożenie może przezwyciężyć dawne konflikty. Jest to klasyczny socjologiczny przypadek integracji wokół celu nadrzędnego.

Mechanizmy uprzedzeń, segregacji i integracji

2.1. Stereotypizacja i etykietowanie

Każda rasa posiada w Śródziemiu stereotypowy obraz innych: krasnoludy są postrzegane jako chciwe, elfy jako wyniosłe, ludzie jako łatwo ulegający zepsuciu. Stereotypy te są wynikiem historycznych narracji i braku kontaktu bezpośredniego.

2.2. Segregacja przestrzenna i kulturowa

Społeczności Śródziemia żyją oddzielnie (Lothlórien, Erebor, Gondor), co sprzyja izolacjonizmowi i utrwalaniu uprzedzeń. Brak kontaktu osłabia możliwość wzajemnego zrozumienia.

2.3. Integracja przez wspólne doświadczenia

Postacie takie jak Legolas i Gimli pokazują, że poprzez wspólne przeżycia i walkę można pokonać historyczne uprzedzenia. Ich przyjaźń jest socjologicznym przykładem pozytywnej dezintegracji tożsamości grupowej.

Napięcia społeczno-polityczne

3.1. Hierarchia i dominacja

Niektóre rasy (szczególnie elfy i Númenorejczycy) uważają się za “wyższe”, co prowadzi do napięć z “mniejszymi” ludami. Widać to w relacjach Gondoru z Rohirrimami czy elfów z krasnoludami.

3.2. Imperializm i kolonializm

Dążenia do ekspansji (jak w przypadku Númenorejczyków) i podporządkowywania innych przypominają historyczne procesy kolonialne. Tolkien, jako świadek XX wieku, ukazuje ich etyczne konsekwencje.

3.3. Narodziny wspólnoty międzyrasowej

Współdziałanie w czasie Wojny o Pierścień może być odczytane jako narodziny nowej, inkluzywnej wspólnoty, której podwaliną jest wspólna walka, ale i wzajemny szacunek.

Tolkien a rzeczywistość: analogie i refleksje

4.1. Mitologia jako socjologia metaforyczna

Twórczość Tolkiena można odczytywać jako metaforyczną analizę rzeczywistości społecznej. Jego rasy odzwierciedlają archetypy, które są obecne w strukturach społecznych i psychologii zbiorowej.

4.2. Refleksja nad współczesnymi konfliktami etnicznymi

Napięcia w Śródziemiu można porównać do konfliktów etnicznych XX wieku (np. w Europie, Rwandzie czy Palestynie). Tolkien nie daje prostych odpowiedzi, ale pokazuje, że pokój wymaga wspólnego celu i pojednania.

Podsumowanie

Relacje między elfami, ludźmi i krasnoludami w Śródziemiu ukazują złożoność interakcji między różnorodnymi grupami. Tolkien, łącząc mitologię, literaturę i socjologię, ukazuje nie tylko uniwersalne archetypy, ale i mechanizmy społeczne wciąż obecne w świecie rzeczywistym. Analiza tych relacji pozwala lepiej zrozumieć nie tylko Śródziemie, ale i samych siebie.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila

Wspólnota i indywidualizm w ‘Hobbicie’ i ‘Władcy Pierścieni

Celem niniejszego artykułu jest analiza napięcia między wartościami wspólnotowymi a indywidualizmem w “Hobbicie” oraz “Władcy Pierścieni” J.R.R. Tolkiena. Autor legendarium ukazuje relację między jednostką a wspólnotą jako dynamiczny proces współkształtowania się obu elementów. Artykuł przedstawia socjologiczne i psychologiczne aspekty tej relacji, koncentrując się na postaciach Bilba, Froda i Aragorna. Zostaje ukazane, że Tolkienowskie narracje nie przeciwstawiają jednostki wspólnocie, lecz przedstawiają ich wzajemne oddziaływanie jako warunek dojrzewania i odkupienia świata przedstawionego.

Wprowadzenie

Twórczość J.R.R. Tolkiena od lat fascynuje zarówno czytelników, jak i badaczy literatury. Obok walorów stylistycznych, językowych i światotwórczych, teksty takie jak “Hobbit” (1937) i “Władca Pierścieni” (1954–1955) oferują bogaty materiał do analiz antropologicznych, socjologicznych i psychologicznych. W centrum tego artykułu znajduje się pytanie o sposób przedstawienia relacji między jednostką a wspólnotą w wybranych tekstach Tolkiena.

Wspólnota jako struktura kulturowa i moralna

W świecie Śródziemia wspólnota to nie tylko tło fabularne, ale autonomiczna wartość kulturowa i moralna. Drużyna Pierścienia, kompania Thorina, Shire, Rohan czy Gondor to modele wspólnot różniących się strukturą, etosem i rolą jednostki. Ich wspólnym mianownikiem jest przekonanie, że solidarność i współdziałanie stanowią warunek przetrwania wobec zagrożeń.

Indywidualizm jako droga odpowiedzialności i transformacji

Indywidualizm bohaterów Tolkiena nie jest negacją wspólnoty, lecz jej uzupełnieniem. Bilbo opuszcza bezpieczne ramy Shire’u, Frodo wybiera samotną drogę z Pierścieniem, Aragorn porzuca swoje prawa, by, najpierw dojrzeć do ich wypełnienia. Ich wybory mają charakter etyczny i transformacyjny: poprzez samotność, niepewność i cierpienie osiągają moralną dojrzałość i zyskują możliwość realnego wpływu na losy świata.

Studium przypadków: Bilbo, Frodo, Aragorn

Bilbo przechodzi drogę od konformisty do moralnego buntownika, który wybiera pokój zamiast lojalności wobec krasnoludów.
Frodo staje się figurą Chrystusową: samotny, zraniony, niezdolny do powrotu. Jego indywidualizm to akt ofiary.
Aragorn ukazuje model “króla-sługi”; jego agencja wynika z odrzucenia pustych struktur i kształtowania tożsamości przez empiryczne doświadczenie i refleksyjność.

Wspólnota i jednostka jako dwa bieguny tożsamości

Tolkien nie proponuje prostej syntezy, lecz dialektykę: wspólnota potrzebuje jednostek zdolnych do ofiary i zmiany, jednostka potrzebuje zakorzenienia we wspólnocie. W tej wzajemności tkwi klucz do odkupienia Śródziemia i metaforycznie — naszej rzeczywistości.

Podsumowanie

Wspólnota i indywidualizm nie wykluczają się nawzajem, lecz są sobie nieodzowne.. W “Hobbicie” i “Władcy Pierścieni” Tolkien przedstawia złożoność relacji społecznych poprzez literackie archetypy. Jego narracje pokazują, że prawdziwa dojrzałość nie jest możliwa bez konfrontacji z innymi, ani bez wewnętrznej przemiany.

Anna Eldameldor Mokos- Strażniczka światła Ëarendila